Οι ιστορίες του διαβολοδικηγόρου (5)

Η κυρία Μαρία ήταν αρχαιολόγος και υπηρετούσε στην Ελευσίνα. Ηταν και παντρεμένη, με ένα στέλεχος της Αριστεράς το οποίο πήγαινε από φυλακή σε εξορία και τούμπαλιν.
Κάποια μέρα, σε μια ανασκαφή βρέθηκε ένα άγαλμα, σπασμένο. Τα χαρακτηριστικά του φύλου του δεν διακρίνονταν καλά. Ετρεξαν όλες (οι αρχαιολόγοι είναι στην πλειονότητα γυναίκες) να βρουν τι είναι.
Η κυρία Μαρία το κοίταζε ώρα και δεν μιλούσε. Ξαφνικά, λέει:
-Ανδρικό είναι. Δηλαδή, αν δε με απατά η μνήμη μου!

Αφιερωμένο στο «Κυκλάμινο του βουνού» που αγαπά τέτοιες ιστορίες

Οι ιστορίες του διαβολοδικηγόρου (4)

-Τι είναι αν βρεις αρχαία στο οικόπεδό σου; ρώτησε τον κύριο Τ. ένας ταξιτζής μόλις κατάλαβε ότι είναι αρχαιολόγος.
«Αν βρεις αρχαία στο οικόπεδο του γείτονα είναι Ιστορία, αν τα βρεις στο δικό σου είναι καταστροφή» απάντησε εκείνος.

Οι ιστορίες του διαβολοδικηγόρου (3)

Κάποτε μια φίλη είχε πολύ, μα πολύ σοβαρό πρόβλημα υγείας. Από αυτά που ποτέ δεν ξέρεις αν τα ξεπέρασες. Εκανε ό,τι έπρεπε να κάνει και πήγαινε πολύ καλά. Τότε η Μ. της είπε: ο Θεός σού έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία για να αγαπήσεις τον εαυτό σου περισσότερο και να τον προσέξεις. Αλλίμονό σου αν τη σπαταλήσεις.
Ο δικηγόρος του διαβόλου αντικαθιστά το «ο Θεός» με το «η ζωή» και αφιερώνει αυτή την ιστορία στον άγνωστο (http://42days.wordpress.com/) που έχει ξεκινήσει χημειοθεραπείες, με τη βεβαιότητα πως κι αυτό θα περάσει.

Δεν υπάρχουν ελγίνεια μάρμαρα (3)

«Το μέλλον δεν θα ‘ρθει από μονάχο του έτσι νέτο σκέτο αν δεν πάρουμε μέτρα κι εμείς» έλεγε ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι. Και τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, επίσης. Η ικανοποίηση οποιουδήποτε αιτήματος προϋποθέτει επιχειρήματα, επιμονή, μαχητικότητα, επαναληπτικότητα, όπως και φαντασία για να το κρατάς στον «αφρό». Οι ελληνικές κυβερνήσεις όμως δεν διαθέτουν σε ικανό βαθμό κανένα. Πεπεισμένοι ότι η ηθική διάσταση του αιτήματος της επιστροφής τους από το Βρετανικό Μουσείο είναι πολύ ισχυρή (και είναι) παραμένουν σε αυτήν, με συνέπεια να το αποδυναμώνουν.
Τι φταίει; Η απουσία σοβαρής, εθνικής πολιτικής απέναντι στο ζήτημα. Περισσεύουν, έτσι, οι αυτοσχεδιασμοί. Οταν οι συγκυρίες βοηθούν, τα Μάρμαρα του Παρθενώνα έρχονται και πάλι στο προσκήνιο. Οταν δεν βοηθούν, καταποντίζονται. Ωστόσο, ένα αίτημα τόσο «ανατρεπτικό» για το στάτους των μεγάλων μουσείων του κόσμου, χρειάζεται κάτι πολύ μεθοδικότερο από σπασμωδικές κινήσεις για να ευοδωθεί.
Η Μελίνα Μερκούρη, που το συνέλαβε, είχε συλλάβει με τόλμη αλλά και σωφροσύνη τα επόμενα βήματα: δήλωση ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει πως τα παρθενώνεια γλυπτά είναι αναπόσπαστα μέρη ενός μοναδικού μνημείου και ότι δεν θα διεκδικήσει κάτι άλλο εκτός από αυτά. Πρόγραμμα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων γύρω από την Ακρόπολη (που έχει ολοκληρωθεί) ώστε να καταρριφθεί το βρετανικό επιχείρημα πως η μόλυνση θα τα κατέστρεφε σε περίπτωση επιστροφής. Και, ανέγερση ενός μεγάλου μουσείου για τα ευρήματα της Ακρόπολης, αναγκαίου ούτως ή άλλως για τόσο λαμπρά ευρήματα, που ασφυκτιούν σε έναν μικρό και ακατάλληλο χώρο.
Αντιδράσεις για την ανέγερση του Μουσείου και αποσπασματική αντιμετώπιση του θέματος, δεν επέτρεψαν, ωστόσο, να είμαστε σήμερα σε καλύτερη θέση. Αν και οι Αγγλοι μάς έδωσαν μόνοι τους ένα ακόμη επιχείρημα, περί του ότι δεν είναι δυνατόν να φυλάξουν σωστά τα γλυπτά: πρόκειται για τον βάναυσο καθαρισμό τους κατά τη δεκαετία του ’30, που στέρησε τα υπέροχα αυτά έργα τέχνης από την επιδερμίδα τους, κάτι που δεν έχει μόνο αισθητικά κακά αποτελέσματα. Ταυτοχρόνως εγκυμονεί κινδύνους για τη συντήρηση της επιφάνειάς τους.
Οι κυβερνήσεις από το ‘89 μέχρι το ’93 δεν έκαναν και πολλά, ή, για να ακριβολογούμε, δεν έκαναν σχεδόν τίποτα. Η Μελίνα επέστρεψε το 1993 στο υπουργείο, για πολύ λίγο πάντως. Προλαβαίνει να βοηθήσει στη μεταστροφή της βρετανικής κοινής γνώμης μέσα από μια εκπομπή του Καναλιού 4. Το περίπου 90% αποδοχής του ελληνικου αιτήματος, ποστοστό θρυλικό, άλλαξε τις ισορροπίες και έπεισε ακόμα και τους πλέον δύσπιστους.
Οι διάδοχοί της μέχρι και τον Ευάγγελο Βενιζέλο στην πρώτη θητεία του, δεν διέπρεψαν. Αν και τότε ανέλαβαν την διακυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας οι Εργατικοί, οι οποίοι είχαν υποσχεθεί στην Ελλάδα πως θα της επιστρέψουν τα κλεμμένα αρχαία του Παρθενώνα όταν θα ξαναγίνουν κυβέρνηση. Ο κακός, βιαστικός, επιπόλαιος, ανεύθυνος χειρισμός από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ήταν το πρώτο βήμα: ανταποκρίτρια ελληνικού τηλεοπτικού καναλιού ρωτά τον Μπλαιρ μόλις έχει αναλάβει τα καθήκοντα και, βεβαίως, αγνοεί το θέμα. Ετσι, εκείνος αρνείται σθεναρά- ακόμα και αν υπήρχε κάποια περίπτωση να συμφωνήσει, χάνεται δια παντός. Στη συνέχεια θα φτάσουμε μέχρι την κίνηση Σημίτη, που και πάλι αποκάλυψαν οι κάμερες, να ζητά τα Μάρμαρα από τον Βρετανό πρωθυπουργό σαν να του ζητά... λαχανάκια Βρυξελών: επειδή, λέει, θα βοηθήσουν το ΠΑΣΟΚ στην προεκλογική εκστρατεία. Ανατριχιαστικό!
Η Ελισάβετ Παπαζώη θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση, καθώς σε εκείνην πέφτει το βάρος να παρουσιάσει αναλυτικά τις ελληνικές θέσεις στην επιτροπή που συνέστησε το Βρετανικό Κοινοβούλιο ώστε να διερευνηθούν τέτοιες περιπτώσεις και κατά πόσο είναι πολιτικά νόμιμη η κατοχή. Με τη συμβολή της τότε γενικής γραμματέως Λίνας Μενδώνη, που είναι αρχαιολόγος, θα καταρτίσει έναν εξαιρετικό φάκελο τον οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ.
Ο επόμενος υπουργός, Θεόδωρος Πάγκαλος, θα κωδικοποιήσει την ελληνική θέση για τη διεκδίκηση των Μαρμάρων, προκειμένου η ελληνική αντιπροσωπεία να καταθέσει στο Βρετανικό Κοινοβούλιο (Γιώργος Παπανδρέου. Λίνα Μενδώνη, Ζυλ Ντασέν). Η κατάθεση ήταν θαυμάσια,προσεκτικά και μεθοδικά προετοιμασμένη, τα επιχειρήματα άριστα, όμως οι ελληνικές θέσεις δεν έγιναν δεκτές. Προβλήθηκε ως αίτιο πως δήθεν δεν υπήρξαν νομικά επιχειρήματα, όταν είναι γνωστό πως 200 χρόνια μετά, όλα τα εγκλήματα έχουν παραγραφεί- δεν γνωρίζω αν ακόμα και αυτό της γενοκτονίας!
Ο Ζυλ Ντασέν καταρρίπτει ένα ακόμη επιχείρημα, ότι στο Βρετανικό Μουσείο τα βλέπουν πολλοί, λέγοντας: τότε, ας τα στείλουμε στην Κίνα!
Ακολυθούν επιστολές Βενιζέλου στην Βρετανίδα ομόλογό του Τέσα Τζόουλ και «εκστρατείες» του στο Λονδίνο, που δεν έχουν αποτελέσματα. Προτείνει μέχρι και δημιουργία παραρτήματος του Μουσείου στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως αν επιστραφούν τα αρχαία. Εις μάτην. Το Μουσείο, μαζί με 14 ακόμη μουσεία του κόσμου, διατρανώνει ότι δεν θα επιστρέψει τίποτα. Λίγα χρόνια μετά, το Μητροπολιτικό και το Γκετύ, αναγκάζονται να κάνουν το αντίθετο από αυτό που έχουν διακηρύξει.
Παρασκηνιακά, ο καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής που ορίζεται από την ελληνική κυβέρνηση διαπραγματευτής με το Βρετανικό Μουσείο, έχει πολύ σημαντικότερα αποτελέσματα. Το Μουσείο, πλέον, δεν μιλά για «ελγίνεια» αλλά για «Μάρμαρα του Παρθενώνα». Οι επαφές συνεχίζονται και μια ακόμη σύσταση της ΟΥΝΕΣΚΟ για επανάληψή τους, ετοιμάζεται υπό την άγρυπνη φροντίδα της εφόρου αρχαιοτήτων Ακροπόλεως Αλκηστης Χωρέμη. Και τότε, αλλάζει η κυβέρνηση, αλλάζει και ο διαπραγματευτής. Είναι, πλέον ο Αγγελος Δεληβορριάς, που αλλάζει και τακτική. Προτείνει αντίδωρα με μακροχρόνιους δανεισμούς- κάτι που έχει αντιπροτείνει και ο Ευάγγελος Βενιζέλος με μεγάλες εκθέσεις. Προτείνει αλλαγή συμπεριφοράς. Η επιστροφή ενός θραύσματος, που κατείχε το Πανεπιστημιακό Μουσείο της Χαϊδελβέργης, σήμανε κυβερνητικούς πανηγυρισμούς. Πόσο κοντά μάς έφερε, άραγε, στην επιστροφή; Ποια είναι τώρα η τακτική μας; Με τι επιχειρήματα θα ζητήσουμε τον Φεβρουάριο από την ΟΥΝΕΣΚΟ νέα σύσταση; Τι θα γίνει στο μέλλον; Αγνωστο.
Υπάρχει ακόμη ένα θέμα που δεν θίχτηκε μέχρι τώρα, και είναι οι περιπέτειες του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως. Αναγκαστικά θα επανέλθουμε, λοιπόν, για ένα τελευταίο κείμενο.

Μάτια ερμητικά ανοιχτά

Το πιο παράδοξο, το πιο ωραίο, το πιο απρόσμενο από αυτά που θα μπορούσαν να συμβούν στους εορτασμούς για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, είναι, ασφαλώς, η συναυλία της Δευτέρας στο Ωδείο της Μόσχας.Ενας «αντικαθεστωτικός», ο μεγάλος Μστσισλάβ Ροστροπόβιτς θα διευθύνει την ορχήστρα στο Ιδρυμα, ακριβώς, που το 1948 διέγραψε το συνθέτη από την Ένωση των συνθετών κατακρίνοντας «τη δυσνόητη γλώσσα και τους εξπρεσιονιστικούς παροξυσμούς» του. Σκαρώνει μερικές φορές κάτι θαύματα η Ιστορία!
Ο Σοστακόβιτς δεν πήρε εκεί τα πρώτα του μαθήματα, αλλά στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης, της παλιάς πρωτεύουσας με τον υψηλό πολιτισμό. Ομως, βρισκόμαστε στα 1919 και η Οκτωβριανή Επανάσταση έχει ήδη συντελεστεί. Η μαρξιστική θεωρία είναι ένα από τα μαθήματα που διδάσκονται. Το μόνο στο οποίο δεν θα πάρει υψηλό βαθμό. Είναι μόλις είκοσι χρονών όταν παίζεται με επιτυχία η 1η Συμφωνία του.
Η φήμη του Σοστακόβιτς άρχισε να εξαπλώνεται ενώ η δημιουργική του προσπάθεια συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση. Στη περίοδο μεταξύ 1926 και 1934 ο συνθέτης έγραψε αρκετά έργα αλλά σίγουρα η σύνθεση και η πρεμιέρα της όπερας του «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσένσκ» υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα εκείνης της περιόδου. Η πρεμιέρα του έργου έλαβε χώρα το 1934 και οι κριτικές ήταν διθυραμβικές. Και τι μ’ αυτό; Ο Στάλιν είχε αντιρρήσεις! Παρακολούθησε μια παράσταση δύο χρόνια μετά, δεν του άρεσε καθόλου, και το αριστούργημα «θάφτηκε» από την Πράβντα, την εφημερίδα του καθεστώτος. Αν ο ίδιος έγραψε την κριτική, όπως φημολογείται, ή όχι, λίγο μας ενδιαφέρει. Και αν δεν το έκανε, το ζήτησε...
Βεβαίως, ο Σοστακόβιτς, που αγαπούσε τη μητριά- πατρίδα, πήρε μέρος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως υπεραπιστής του Λένινγκραντ (όπως είχε μετονομαστεί η Αγία Πετρούπολη) αλλά και με την τέχνη του. Η Συμφωνία αρ. 7 γράφτηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της στην πολιορκημένη από τους Γερμανούς πόλη, και όταν παίχτηκε εκεί, το καλοκαίρι του 1942, ο στρατός την παρακολούθησε βουβός από συγκίνηση, με τα ρωσικά κανόνια να σιγούν κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης, ώστε το κοινό να ακούει το έργο.
Το σοβιετικό κράτος, ανένδοτο. Το 1948 ο Ζντάνοφ οργάνωσε μια επίθεση εναντίον του Σοστακόβιτς και άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών, ενώ μια Τρίτη σύγκρουση του συνθέτη με την εξουσία ήρθε το 1962, όταν μελοποίησε στίχους του Γεφτουσένκο στη Συμφωνία αρ 13 Μπάμπι Γιαρ. Ηταν, μάλιστα, τότε, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μετά από αρκετά προβλήματα υγείας που τον ταλαιπώρησαν, πέθανε στη Μόσχα στις 9 Αυγούστου του 1975 από καρκίνο του πνεύμονα.
Ύστερα από μια αρχική περίοδο στο πνεύμα της «πρωτοπορίας», ο Σοστακόβιτς έγραψε σε ένα προσωπικό ιδίωμα, στο οποίο φαίνεται μεταξύ άλλων και η έντονη επιρροή του Μάλερ. Συνδυάζει στοιχεία ρομαντισμού (δηλαδή στοιχεία πάθους και τραγικότητας) με ατονική γραφή-αν και γενικά εντάσσεται στην παράδοση της τονικής μουσικής. Συχνά η μουσική του περιέχει οξείες αντιθέσεις και έντονο το στοιχείο του γκροτέσκου, της ειρωνείας και του σαρκασμού. Θεωρείται ότι τα μεγαλύτερα έργα του είναι οι 15 συμφωνίες του και τα ισάριθμα κουαρτέτα του. Το έργο του επίσης περιλαμβάνει όπερες, 6 κονσέρτα (για πιάνο, βιολί και βιολονστέλο) και πολλή κινηματογραφική μουσική.
Δείτε και το άρθρο του Μιχάλη Μητσού στιςΔιαστάσεις
Και ένα κομμάτι που σίγουρα όλοι έχουμε ακούσει, καθώς «έντυνε» και την ταινία «Μάτια ερμητικά κλειστά»: εδώ<>

Προγονικά γλυκάκια να γλείφεις τα δάχτυλα

Επειδή μόλις χάσατε ένα γεύμα στην αρχαία Αγορά των Αθηνών, καθώς το σχετικό πρόγραμμα των Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς διεξήχθη σήμερα και δεν θα επαναληφθεί, δείτε, τουλάχιστον, μια αρχαία συνταγή. «Σφαιρίδια με μέλι και σουσάμι», ή, αλλιώς σησαμίδες, λοιπόν:

ΥΛΙΚΑ
100 γραμμάρια σουσάμι
4 μεγάλες κουταλιές μέλι
αμύγδαλα ή καρύδια (προαιρετικά).

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Βάζετε σε μια κατσαρόλα το μέλι με το σουσάμι και ανακατεύετε συνεχώς σε χαμηλή φωτιά έως ότου το μίγμα να πάρει βαθύ χρυσαφί χρώμα. Αφήστε το μίγμα να κρυώσει τόσο ώσο να μπορείτε να το κρατάτε στα χέρια χωρίς να καίγεστε. Πλάθετε μικρά μπαλάκια, φροντίζοντας να βρέχετε με νερό κάθε φορά τα χέρια σας για να μη κολλάνε. Στην αρχαία Αλεξάνδρεια τύλιγαν τα σφαιρίδια σε παπύρους, ώστε να κρατούν το σχήμα. Εμείς, σας επιτρέπουμε να τα βάλετε σε χάρτινες θήκες για γλυκάκια. Πώς; Σας θυμίζει παστέλι; Και βέβαια!

Κατά τα λοιπά, να πάτε Σάββατο και Κυριακή μια βόλτα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους όλης της Ελλάδας, όπου γίνονται τρομερές εκδηλώσεις με τίτλο «Ο πολιτισμός στο τραπέζι» στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Μπορείτε να μάθετε πόσο έκαναν τα ρεβίθια στην εποχή του Διοκλητιανού, τι έπαιρνε ένας Αθηναίος οπλίτης με το ημερομίσθιό του, ποια σκεύη χρησιμοποιούσαν και ποια υλικά, όπως και ποια έλειπαν από το τραπέζι των προγόνων μας (η ζάχαρη και η σοκολάτα οπωσδήποτε) κ.α. Περισσότερες πληροφορίες στο cultureguide.gr

Οι ιστορίες του διαβολοδικηγόρου (2)

Ο κ. Τ. είχε μια φίλη που ήταν κάπως (κάπως...) «τονισμένη» και έκανε διαρκώς δίαιτα. «Θα γίνω ένα μανεκέν» έλεγε, πλην εις μάτην. Σε κάποια περίπτωση, που είχε ένα μήνα να τη δει, της είπε μόλις συναντήθηκαν: «ομορφύνατε! σαν τρία μανεκέν γίνατε!»

Ο Δικηγόρος του Διαβόλου θα πάει στον Κύριό του για ολιγοήμερες διακοπές. Ελπίζει πως όταν τον ξαναδείτε, θα είναι σαν δύο μανεκέν...

Μάριαν Φέιθφουλ: «θα νικήσω την ασθένεια που ζει μέσα μου»

«Θέλω να διαβεβαιώσω τους φίλους μου πως η περιοδεία που θα κάνω του χρόνου θα είναι μία μεγάλη γιορτή. Θα νικήσω την ασθένεια που ζει μέσα μου».

Του χρόνου, γιατί φέτος δεν μπόρεσε. Η μεγάλη τραγουδίστρια της rock, το κορίτσι του Μίκ Τζάγκερ, η γυναίκα που κατάφερε να ξεπεράσει όλα τα κλισέ που η ίδια δημιούργησε στη ζωή της, η φωνή που σημαδεύτηκε από το αλκοόλ και τις καταχρήσεις, ο φοίνικας που αναγεννήθηκε τόσες φορές από τις στάχτες του, δίνει τώρα τη μεγάλη μάχη της ζωής της. Η Μάριαν Φέιθφουλ πάσχει από καρκίνο του μαστού και αναγκάζεται να ακυρώσει τη φετινή της περιοδεία. Του χρόνου όμως... Του χρόνου θα πετάει, όπως ξέρει να κάνει σε κάθε δύσκολη στιγμή.

Η Faithfull είναι κομμάτι της ιστορίας της rock μουσικής. Στα 17 της γνώρισε τον manager των Rolling Stones, έκανε σχέση με τον Mick Jagger, ερωτεύτηκε τον Keith Ritchards, τραγούδησε το κλασσικό “As tears go by”, έπαιξε στο θέατρο και έπεσε, με την εφηβική της αθωότητα, βαθιά στα ναρκωτικά. Όλα ξεκίνησαν νωρίς στην ζωής της κι έδειχναν να τελειώνουν νωρίς.

Όμως η Faithfull δεν ήταν απλώς μια όμορφη γκρούπι που δεν άντεξε και καταστράφηκε από τα ναρκωτικά. Η περίπτωσή της είναι τελείως διαφορετική. Μέσα από την αυτοκαταστροφή της δημιούργησε πραγματική τέχνη. Η φωνή της έγινε σύμβολο και η ταραχώδης ζωή της μύθος. Όταν στα 40 της ξανατραγούδησε τα “As tears go by” και “Sister Morphine” η διαφορά στην φωνή και την ερμηνεία της ήταν συνταρακτική.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 οπότε ξεκίνησε η πραγματική της καριέρα με το «Broken English» μέχρι σήμερα η βαρώνη Μάριαν (η μητέρα της εχίε αυτό τον τίτλο) έχει τραγουδήσει τραγούδια που την έφεραν στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας μουσικής επικαιρότητας. Στα τέλη του 2004 τα media όλου του κόσμου αφιέρωσαν πολλές σελίδες για το εξαιρετικό «Before the Poison», ενώ μερικά χρόνια πριν την είχαν εκθειάσει όταν ερμήνευσε (κάποιοι είπαν καλύτερα και από την Λότε Λένια) τα «Επτά θανάσιμα αμαρτήματα» των Κούρτ Βάιλ – Μπέρτολ Μπρέχτ, έργο που ερμήνευσε και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Φεβρουάριο του 2000. Τότε την είδα και δεν θα την ξεχάσω ποτέ.

Ωριμη, σπαραγμένη, έχει μάθει να ζει το σήμερα και ό,τι αυτό φέρνει. «Οχι, ούτε το μέλλον να μη σε απασχολεί. Εδώ μείνε, στο τώρα» λέει. Θεωρεί μετά βεβαιότητος ότι ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που είναι «γεννημένοι επιζώντες» και έχει ως δύναμή της την περηφάνια:

«Νομίζω ότι ο χρόνος υπήρξε πολύ καλός μαζί μου» λέει. «Οσο μεγαλώνω τόσο πιο δυνατή νιώθω ­ εννοώ σωματικά. Ακριβώς επειδή νιώθω αυτή τη δύναμη, η δουλειά δεν με κουράζει, δεν την βλέπω σαν κάτι δύσκολο. Γενικά όμως νιώθω ότι ο χρόνος που πέρασε πρέπει να με έχει δυναμώσει και σε πολλά άλλα πράγματα όπου δεν ήμουν και πολύ δυνατή. Η φυσική ρώμη δεν έρχεται από μόνη της. Δεν δυνάμωσε λοιπόν μόνο το σώμα μου· δυνάμωσε η θέλησή μου, η αποφασιστικότητά μου, η περηφάνια μου αν θέλετε. Πιστεύω ότι είναι πολύ καλό να είναι κανείς περήφανος... Αυτή είναι η μέγιστη αξιοπρέπεια για μένα: η περηφάνια μας».

Αν και ιδιαίτερα εντυπωσιακή, ποτέ δεν είδε την εμφάνιση ως βασική κινητήρια δύναμη της ύπαρξής της. «Δεν μεγάλωσα έτσι» σημειώνει. «Με έμαθαν από νωρίς ότι το πώς φαίνεσαι εξωτερικά δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Αυτό που κρύβεις μέσα σου είναι που κινεί κάθε φορά τα νήματα. Και βάσει αυτού προσπάθησα να πορευθώ. Δεν αρνούμαι ότι τροφοδότησε τον υποτιθέμενο "μύθο" μου, ότι δεν θα ήμουν τόσο ισχυρή αν δεν ήμουν τόσο χαριτωμένη. Ο μύθος όμως δεν έχει καμία σχέση με εμένα. Ούτε και ασχολήθηκα ποτέ ιδιαιτέρως με τη φροντίδα της ομορφιάς μου. Είναι άξιον απορίας πώς κατάφερα να διατηρήσω και αυτή τη λίγη που μου έχει απομείνει!».

Βρίσκει «πολύ πληκτικό το να σκοτώνει κανείς τον χρόνο του γυρνώντας από πάρτι σε πάρτι, κυνηγώντας τη μεγάλη ζωή, ζώντας διαρκώς μέσα στην καλή χαρά, όλα αυτά. Η ζωή είναι ωραία όταν σε αιφνιδιάζει και όχι τόσο όταν την αιφνιδιάζεις...» επιμένει.

Οσο για την τελευταία ανάμνηση που θα ήθελε να πάρει φεύγοντας από τον κόσμο αυτόν; «Κάτι που να έχει να κάνει με αγάπη».

Κυρίες και κύριοι, ένα θερμό χειροκρότημα. Το πιο θερμό που έχετε στην ψυχή σας.

Δεν υπάρχουν ελγίνεια μάρμαρα (2)

Η Μελίνα συνεχίζει τον λόγο της. Για την Ιστορία, να πούμε μόνο ότι ήταν προϊόν συγγραφής τριών ανθρώπων: της ίδιας βέβαια, του Κωνσταντίνου Αλαβάνου και του Ζυλ Ντασέν:

«Η ομάδα των καλλιτεχνών του Elgin φθάνει στην Αθήνα. Οι Τούρκοι έχουν ορίσει δύο κυβερνήσεις, μια πολιτική και μια στρατιωτική. Πολλά έχουν ειπωθεί και συνεχίζονται να λέγονται για το πόσο λίγο ενδιαφέρον εκδήλωναν οι Τούρκοι για τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Εν τούτοις, χρειάστηκαν 6 μήνες για να επιτραπεί η είσοδος στην ομάδα του Elgin. Αλλά τα κατάφεραν με 5 λίρες , στο χέρι του στρατιωτικού κυβερνήτη, για κάθε επίσκεψη. Αυτό εγκαινίασε μια διαδικασία δωροδοκίας και διαφθοράς των αξιωματικών που δεν θα σταματούσε μέχρι να συσκευαστούν και να φορτωθούν τα μάρμαρα για την Αγγλία.
Ομως όταν στήθηκαν οι σκαλωσιές και τα αντίγραφα ήταν έτοιμα να γίνουν, ξαφνικά έφθασαν φήμες για προετοιμασία στρατιωτικής δράσης των Γάλλων. Ο Τούρκος κυβερνήτης διέταξε την ομάδα του Elgin να κατέβει απο την Ακρόπολη. Με 5 λίρες την επίσκεψη ή όχι, η πρόσβαση στην Ακρόπολη ήταν απαγορευμένη. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε για να τους επιτραπεί η είσοδος ξανά. Να χρησιμοποιήσει ο Elgin την επιρροή του πάνω στο Σουλτάνο στην Κων/πολη, ν’ αποσπάσει ένα έγγραφο το λεγόμενο φιρμάνι που θα διέταζε τις αρχές των Αθηνών να επιτρέψουν τη συνέχιση των εργασιών.
Ο Αιδεσιμώτατος Hunt πηγαίνει στην Κων/πολη να συναντήσει τον Λόρδο Elgin. Ζητά στο έγγραφο να αναφέρεται ότι οι καλλιτέχνες -- παρακαλώ προσέξτε το αυτό -- είναι αποκλειστικά στην υπηρεσία του Βρετανού Πρεσβευτή . Ο Elgin επισκέπτεται το Σουλτάνο και αποσπά το φιρμάνι. Το κείμενο του εγγράφου είναι μάλλον ύπουλα συντεταγμένο. Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω τις εντολές που δόθηκαν από το Σουλτάνο και που αφορούν τη συζήτηση μας. Παραθέτω.














" Οι καλλιτέχνες να μη συναντήσουν αντίδραση στο να περπατήσουν, να επιθεωρήσουν, να μελετήσουν τις μορφές και τα κτίρια που επιθυμούν να σχεδιάσουν ή να αντιγράψουν , ή στο να τοποθετήσουν σκαλωσιές γύρω από τον αρχαίο ναό, ή στο να αντιγράψουν σε ασβεστόλιθο ή σε γύψο τα αναφερόμενα κοσμήματα και μορφές ή στο να σκάψουν, αν το βρίσκουν αναγκαίο, σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στα απορρίματα. Ούτε να παρεμποδιστούν απο το να πάρουν οποιαδήποτε κομμάτια από πέτρες με επιγραφές ή με μορφές ".
(Η μετάφραση του Hunt που παρουσιάστηκε αργότερα στην Εξεταστική Επιτροπή λέει -- Qualche pezzi di pietra --μερικά κομμάτια από πέτρα).
Οι εντολές αυτές δόθηκαν στους Κυβερνήτες και το σημείο αυτό τονίζεται στο φιρμάνι, "χάριν των λαμπρών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες" και παραθέτω ξανά:
"Ιδιαίτερα αφού δεν βλάπτουν τα αναφερόμενα κτίρια επιθεωρώντας τα, μελετώντας τα και σχεδιάζοντάς τα ".
Πριν καλά καλά φθάσει το φιρμάνι στην Αθήνα, γίνεται μιά φοβερή επίθεση πάνω σ΄ένα οικοδόμημα που μέχρι σήμερα θεωρείται από πολλούς, η ευγενέστερη και ωραιότερη από τις ανθρώπινες δημιουργίες.
Οταν έγινε η έφοδος στην πύλη των Καρυατίδων ο πυρετός ανέβηκε τόσο που ο Αιδεσιμώτατος Hunt έριξε την ιδέα να μετακινηθεί όλο το κτίριο αν από τη Βρετανική πολεμική μηχανή μπορούσε να αποσταλεί ένας άνθρωπος γι΄ αυτό. Ο Elgin ανατρίχιασε με την ιδέα και ζήτησε να σταλεί ένα καράβι. Το αίτημα δεν θεωρήθηκε εξωφρενικό, αλλά εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε διαθέσιμο καράβι. (Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν υπήρχε).
Για να αφηγηθώ όλη την τερατωδία χρειάζεται αρκετός χρόνος και αρκετή ψυχραιμία. Οι λέξεις "λεηλασία", "ερήμωση", "αχαλίνωτη καταστροφή", "αξιοθρήνητη συντρηβή και συμφορά" δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί το γεγονός. Είπώθηκαν από τους σύγχρονους του Elgin. Ο Horace Smith αναφέρεται στον Elgin σαν τον "ληστή των μαρμάρων ". Ο Lord Byron τον αποκάλεσε πλιατσικολόγο. Ο Thomas Hardy χαρακτήρισε αργότερα τα μάρμαρα σαν "αιχμάλωτους σ’ εξορία ". »

Θα χρειαστεί να συνεχίσουμε, και αρκετά ακόμα.

Δεν υπάρχουν Ελγίνεια μάρμαρα

«Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. ΄Οπως
Υπάρχει ο Δαβίδ του Michael Angelo
Yπάρχει η Αφροδίτη του Da Vinci
Υπάρχει ο Ερμής του Πραξιτέλη
Υπάρχουν οι Ψαράδες στη θάλασσα του Turner
Υπάρχει η Capella Sixtina
Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα».

Η Μελίνα Μερκούρη μιλά στην Oxford Union, στην Αγγλία, για ένα θέμα φλέγον, τόσο ελληνικό όσο και βρετανικό. Μιλά, όπως πάντα, με την καρδιά και με το μυαλό της. Μιλά με πάθος και συγκίνηση. Είναι μία από τις πρώτες ομιλίες της για την επιστροφή των παρθενώνειων γλυπτών στην Ελλάδα. Δεν έχει άλλωστε περάσει πολύς καιρός από τότε που το έθεσε στη διάσκεψη υπουργών Πολιτισμού της ΟΥΝΕΣΚΟ, στο Μεξικό, το καλοκαίρι του 1982. Αφηγείται παραστατικά:

«Βρισκόμαστε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Ναπολέων σκέφτεται να αποπειραθεί να εισβάλει στην Αγγλία. Αποφασίζει να μην το πράξει. Αντί αυτού εισβάλει στην Αιγυπτο αποσπώντας την από την τουρκική κυριαρχία, γεγονός που δυσαρεστεί πολύ τους Τούρκους. Διακόπτουν τις διπλωματικές σχέσεις με τη Γαλλία και κηρύσσουν πόλεμο. Η Βρετανία βρίσκει ότι αυτή είναι μια πρώτης τάξεως στιγμή να διορίσει πρεσβευτή στην Τουρκία.
Τα καθήκοντα αναλαμβάνει ο Λόρδος Elgin. Μόλις έχει παντρευτεί την όμορφη Mary Nisbett και τελειώνει το ωραίο εξοχικό του. Ο αρχιτέκτονάς του, του μιλάει για τα θαύματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής και του λέει πως θα ήταν μια θαυμάσια ιδέα να κάνει αντίγραφα από τα πραγματικά έργα στην Αθήνα. "Θαυμάσιο πράγματι" λέει ο Elgin. Αρχίζει να συγκροτεί μια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να κάνουν αρχιτεκτονικά σχέδια με επικεφαλής έναν ικανό ζωγράφο που δεν ήταν άλλος από τον ιταλό Giovanni Lusieri.
Εφημέριος της ομάδας του Elgin ήταν ο Αιδεσιμώτατος Philip Hunt. Δεν θα μιλήσω με πολύ σεβασμό γι΄αυτόν. Αν είχα να εξαιρέσω του Λόρδο Elgin ο αρχιαπατεώνας στην υπόθεση όπως τη βλέπω ήταν ο Αιδεσιμώτατος Hunt, αλλά γι΄αυτόν θα μιλήσω αργότερα. Οι Elgins γίνονται δεκτοί στην Κων/πολη με μεγαλοπρέπεια. Ανταλλάσονται πλούσια δώρα. Οι άνεμοι του πολέμου είναι ευνοϊκοί για τους Βρετανούς και ο Σουλτάνος είναι ικανοποιημένος. Ας στραφούμε τώρα στην Ελλάδα. Την Ελλάδα εκείνη που για 400 τόσα χρόνια βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό.»


Όπως εξήγησα και στον Κώστα το θέμα είναι τεράστιο. Θα χρειαστεί να επανέλθω και μάλιστα όχι μια φορά.

Οι ιστορίες του διαβολοδικηγόρου (1)

«Το Lifestyle είναι κάτι που σε παίρνει μηδενικό και σε κάνει νούμερο» είπε ο φίλος μου κ. Τ. Ακόμα ψάχνω κάτι να του απαντήσω.

Ο «χρυσός» των Μακεδόνων

Λοιπόν, πολύ φοβάμαι ότι όταν ήταν ο πρωθυπουργός ήταν παιδί, η μαμά του δεν τον πήγαινε σε μουσεία. Αλλιώς θα ήξερε απέξω κι ανακατωτά το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και δεν λέω ότι θα μας έκανε ανάλυση τώρα που εγκαινίασε την επανέκθεσή του, όμως μία καλύτερη ομιλία θα έκανε.
Είμαι συνομήλική του, (να που με αναγκάζει να πω και την ηλικία μου) αλλά γεννήθηκα στην Αθήνα. Οταν, λοιπόν ήμουν εγώ παιδί, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ήταν ένα μόνιμο μέρος επίσκεψης. Πώς λέγαμε στην υπέροχη Λιλιπούπολη «Μη μου κολλάτε, μη με τραβάτε/ Απ' το μουσείο δεν θέλω να βγω;» έτσι ακριβώς! Ηθελα να δω και αυτό, και εκείνο και το άλλο. Οταν ως φοιτήτρια πλέον επισκέφθηκα το αρχαιολογικό μουσείο της δικής του πόλης, μαγεύτηκα: εκτός από τα λοιπά ευρήματα, έτσι κι αλλιώς εντυπωσιακά, είδα (και μου μένουν αξέχαστα) τη συλλογή πρωτοκυκλαδικών ειδωλίων του Νίκου και της Ντόλης Γουλανδρή, που μετά έγινε Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (σε περιοδική έκθεση) και τη Βεργίνα, που ακόμα παρουσιαζόταν εκεί.
Είδα τον Χρυσό της Σίνδου, είδα τα ευρήματα από το Γαλεριανό ανάκτορο, τα είδα όλα. Και τα ξαναείδα, αμέτρητες φορές- κάθε φορά που επισκεπτόμουν την πόλη, επισκεπτόμουν και το μουσείο της. Οταν λοιπόν έμαθα ότι, μετά την ανακαίνιση και επανέκθεσή του θα το εγκαινιάσει ο κ. Καραμανλής, είπα, άντε, ευκαιρία να το παρουσιάσει κάποιος που θα το ξέρει. Γελάστηκα οικτρά!

Τι είπε ο πρωθυπουργός στα εγκαίνια; πως το μουσείο θα εμπλουτιστεί με νέα ευρήματα από τις εργασίες του Μετρό, «για να γίνει πληρέστερο, ελκυστικότερο, ανταγωνιστικότερο». Δηλαδή; Τόσα και τόσα ευρήματα δεν του λένε τίποτα, σαν τον χρυσοθήρα αναμένει τα καινούργια;
Και να το παραβλέψω αυτό, τέλος πάντων, να πω λέει και καμιά κοινοτοπία για να περνά η ώρα. Ερχεται όμως το αμέσως παρακάτω και με «ξεραίνει»: «γιατί συνεχώς οφείλουμε να εργαζόμαστε όλοι- και ιδιαίτερα όσοι υπηρετούν το Μουσείο- για τη μέγιστη ανταποδοτικότητα της επένδυσής του- τόσο την άυλη παιδευτική και γνωστική όσο και την οικονομική που αντανακλάται στην αύξηση των επισκεπτών του, στη διάθεση των υποδομών του (σ.σ. για γάμους και δεξιώσεις άραγε; όπως το Βρετανικό Μουσείο που το κατηγορούμε;) στην κίνηση του πωλητηρίου. Ετσι, τα χρήματα των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων θα πιάσουν τόπο».
Αυτά, κυρίες και κύριοι. Ή τα φέρνεις ή.... τι αλήθεια; Σε βάζουμε στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων; Σε κάνουμε μετοχές και πουλάμε τις μισές; Δεν σου ξαναδίνουμε χρήματα να ευπρεπιστείς; Η Ιστορία τιμάται ή αποτιμάται; Να εκτιμάται, πάντως, δεν βλέπω.

Οπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει

Ο ποιητής το εννοούσε αλλιώς- κινούνταν από ένα πάθος για την πατρίδα. Δεν βρίσκω όμως πιο ταιριαστό στίχο να περιγράψω τη θλίψη μου. Θα με καταλάβετε πολύ σύντομα.
Την περασμένη Δευτέρα πήγα στη Χαϊδελβέργη, μια φοιτητική γερμανική πόλη χτισμένη ένθεν κακείθεν ενός ποταμού, του Νέκαρ και μπροστά από ένα λόφο. Η πόλη έχει πανεπιστήμιο, μεγάλο και φημισμένο (μάλιστα είναι το πρώτο πανεπιστήμιο που ιδρύθηκε στη χώρα) έχει ιστορικό κέντρο με καλντεριμάκι και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, έχει επίσης σπίτια αιώνων.
Πόσο μεγάλη διαφορά! Αντίθετα με την Ελλάδα, η φοιτητική αυτή πόλη, που σφύζει από ζωή και από ζωηρούς βεβαίως φοιτητές, ΔΕΝ έχει πουθενά συνθήματα και αφίσες, ούτε ολόκληρες ούτε ξεσκισμένες. Ακόμα και μέσα στο Πανεπιστήμιό της, ΔΕΝ υπήρχε αυτή η αποκαρδιωτική εικόνα που αντικρίζει κανείς στα δικά μας. Σκουπίδια, σπασμένες καρέκλες, λερωμένα έδρανα, απουσίαζαν πανηγυρικά. Προς τιμήν τους. Φαίνεται πως σε μας η επανάσταση πηγαίνει μαζί με το κακό γούστο- για να μην πω κάτι άλλο.
Η Χαϊδελβέργη ΔΕΝ έχει μετατρέψει το ποτάμι της σε χαβούζα. Οπως όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις που σέβονται τον εαυτό τους, το προσέχει σαν τα μάτια της. Στις όχθες του θα δει κανείς κολυμβητές, περιπατητές και μέλη του τοπικού ναυτικού ομίλου. Πάει να πει, ΚΑΙ το αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο.
Εκπληξη μεγάλη: ΔΕΝ έχουν χτίσει μέσα στο δάσος. Ούτε ένα σπίτι. (Αφήστε που η έννοια αυθαίρετο δεν υφίσταται εκεί). Ούτε ένα ξενοδοχείο. Ούτε ένα δημόσιο κτίριο. Ο λόφος έχει δασάκι πυκνό, το ίδιο και η πόλη στις παρυφές της. Εχουν προβλήματα στέγης; Εχουν. Πώς τα λύνουν; Οχι πάντως με την αέναη επέκταση!
Το ιστορικό της κέντρο, που όπως είπαμε έχει δίκτυο δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, ΔΕΝ χρησιμοποιείται για χώρος στάθμευσης. ΔΕΝ περνάνε αυτοκίνητα και μηχανάκια κάνοντας ζιγκ- ζαγκ και ΔΕΝ είναι κατειλημμένα τα πεζοδρόμια. Αρα, μπορείς να περπατήσεις άνετα. Και οι άνθρωποι περπατάνε. Περπατάνε πολύ καθώς επίσης ΔΕΝ έχει: σκουπίδια, περιττώματα ζώων, μπάζα, φυτά. Τα κτήρια έχουν πολλά λουλούδια στις προσόψεις τους, και κυρίως τα δημόσια, τα οποία, υποθέτω, τυγχάνουν ειδικής φροντίδας καθώς ήταν όλα ανθισμένα. Ακόμα και σε μέσα χώρους είχαν ζαρντινιέρες με δυόσμο (ναι, μα τον Δία) και άλλα μυριστικά, ώστε να προστατεύονται από τον σκληρό χειμώνα.
Τα σπίτια της, τα οποία έχουν ρυθμούς που πρέπει να εγκρίνονται από κάπου, γιατί έχουν μια θαυμαστή πειθαρχία ως προς την ατμόσφαιρα και δεν υπήρχαν πουθενά γελοία σύγχρονα εξαμβλώματα τα οποία δεν ταιριάζουν σε μια μεσαιωνική πόλη, ήταν όλα προσεγμένα, βαμμένα, σενιαρασμένα. ΔΕΝ είδα σπίτι απεριποίητο, ΔΕΝ είδα ερείπιο.
Last but not least, όπως θα έλεγαν και οι πρόγονοί μας, η κυρία έφορος Ακροπόλεως είπε κάποια στιγμή με γνήσια απορία: μα καλά, δεν μασούν εδώ τσίχλα; Μασάνε και παραμασάνε, βέβαια. Αλλά ΔΕΝ τη φτύνουν κάτω για να κολλάει στο καλντερίμι. Οπως ακριβώς στην Ελλάδα, που την κολλάνε και στο ίδιο το Ηρώδειο. Είκοσι επτά κιλά έβγαλε πέρσι από τα μάρμαρα η σεβαστή κυρία. Μετά από αυτό, να μην πέσει ξερή;

Χιλιάδες «σκοτωμένα» κορίτσια

Το θυμάμαι συχνά, αλλά το ξεχνάω αμέσως μετά. Δεν συμβαίνει στον περίγυρό μου. Λες και αυτό είναι αρκετό. Δεν είναι. Εξι χιλιάδες νεαρά κορίτσια κάθε μέρα βασανίζονται στο όνομα της θρησκείας τους. Στο όνομα της ανθρώπινης ανοησίας και της οπισθοδρομικότητας. Στο όνομα μιας ηθικής που κανείς δεν μπορεί να εξαγιάσει. Εξι χιλιάδες κορίτσια τη μέρα, δύο εκατομμύρια κορίτσια το χρόνο, υφίστανται κλειτοριδεκτομή. Πόνος, τρόμος, ταπείνωση, και κάτι πιο «λεπτό», εξίσου φρικώδες όμως: απουσία κάθε ηδονής.
Οχι, μη βιαστείτε να πειστείτε ότι αυτά συμβαίνουν μόνο στην Αφρική, και ιδίως στη Σομαλία. Συμβαίνουν και στη Δύση, όπως μπορείτε να δείτε από το άρθρο του Ovi.
Συμβαίνουν άραγε και στην Ελλάδα; Θα ήθελα να ξέρω. Και θα ήθελα να βρω τρόπο- μαζί σας πάντοτε- να αντιδράσω. Με όλη μου τη δύναμη.

Δείτε και το άρθρο του οίστρου .

Εκατό, εκατό, κατοστάρα εκατό! (και βάλε...)

Χα χα χα χα χα χα χα χα χα χα χα χα χα χα! 101- 95! Σας άρεσε φονιάδες των λαών Αμερικάνοι; (άσχετο, αλλά μού βγήκε!)