Η Ομορφοκκλησιά Γαλατσίου θα γίνει... ασχημοκκλήσι

Η Ομορφοκκλησιά Γαλατσίου δεν αντέχει τη γειτνίασή της ούτε με το αθλητικό κέντρο που έγινε εκεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πόσω μάλλον με το εμπορικό κέντρο που θα το διαδεχτεί. Αυτή είναι η θέση φορέων της περιοχής όπως και των δημάρχων Γαλατσίου και Νέας Ιωνίας, οι οποίοι αντιδρούν την μετατροπή των ολυμπιακών εγκαταστάσεων σε «mall».

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο είχε όμως άλλη γνώμη και ενέκρινε τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, θέτοντας κάποιους όρους. Το ΚΑΣ θεωρεί πως το προστατευόμενο μνημείο δεν βλάπτεται και δεν θα αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα από τις εκσκαφές για τα υπόγεια πάρκιν που θα γίνουν σε κοντινή απόσταση (234 μέτρων) από αυτό.

Το Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου θα αποκτήσει 180 καταστήματα (ο αριθμός θα μειωθεί κάπως, αφού το ΚΑΣ ζήτησε να κατέβει το ποσοστό εμπορικών χρήσεων από 39 σε 30%). Επίσης, δύο γήπεδα ποδοσφαίρου πέντε επί πέντε, δύο γήπεδα μπάσκετ και τένις καθώς και έναν ανοιχτό χώρο όπου τον χειμώνα θα λειτουργεί παγοδρόμιο και το καλοκαίρι πίστα για σκέιτ μπορντ και πατίνια. Ο συνολικός χώρος εμβαδού τριάντα έξι χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων δεν θα έχει επεκτάσεις και δεν θα υπάρξει αύξηση της κτηριακής δόμησης.

Θα λειτουργούν επίσης κινηματογραφικές αίθουσες καθώς και πάρκιν: ένα υπόγειο τριώροφο και κάποια υπαίθρια. Το συμβούλιο ζήτησε να ληφθούν μέτρα με την κατασκευή φυσικών εμποδίων ώστε να σταματήσει το παράνομο παρκάρισμα που δημιουργεί τώρα προβλήματα και στην περιοχή και στο μνημείο. Οι δήμαρχοι επέμεναν πως τα υπαίθρια πάρκιν θα επεκταθούν ατύπως μέχρι την Ομορφοκκλησιά και ότι οι επισκέψεις 10.000 ατόμων ημερησίως θα συντείνουν στην χειροτέρευση της κατάστασης του μνημείου. Κάτι που δέχτηκε και ο έφορος αρχαιοτήτων Καρδίτσας Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης, ο οποίος μειοψήφησε.

Η Ομορφοκκλησιά είναι δίστυλος σταυροειδής εγγεγραμμένος βυζαντινός ναός του 12ου αιώνα με τοιχογραφικό διάκοσμο που χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Εντός του αρχαιολογικού χώρου του ναού υπάρχει ανοικτή αρχαία δεξαμενή, που χρονολογείται πιθανότατα στη ρωμαϊκή εποχή. Η 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στην εισήγησή της σημείωνε ότι η προτεινόμενη αλλαγή «εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για τη στατική επάρκεια του μνημείου». Επίσης εκτιμά ότι θα υπάρξει βλάβη λόγω των καυσαερίων, καθώς και «ηχητική, ατμοσφαιρική και οπτική βλάβη και ρύπανση, δεδομένου ότι το μνημείο θα καταστεί σημειακή νησίδα εντός του μεταλλικού περιβάλλοντος που θα παραχθεί από τα διαρκώς κινούμενα τροχοφόρα».

Είναι πολλά τα λεφτα, Κίνα...

Δεν πληρώνει... δεν πληρώνει η Κίνα. Ο πλειοδότης για τις δύο μπρούτζινες κεφαλές της συλλογής Ιβ Σεν- Λοράν και Πιερ Μπερζέ, που είχαν κλαπεί από τα ανάκτορα του Πεκίνου, είναι Κινέζος. Λέγεται Κάι Μινγκτσάο, είναι σύμβουλος κινεζικού ιδρύματος για την επανάκτηση αντικειμένων της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας και δηλώνει ευθέως: «έκανα πατριωτική πράξη» (χτυπώντας τα γλυπτά στη δημοπρασία των Κρίστι’ς) «αλλά δεν πρόκειται να πληρώσω για αμφιλεγόμενα έργα, που έχουν κλαπεί από τη χώρα». Αλλωστε, φαίνεται πως δεν τα έχει.
Και γιατί, λοιπόν, μετείχε στη δημοπρασία, υψώνοντας, μάλιστα, το ποσό στα 15,7 εκατομμύρια ευρώ; Διότι ήθελε να στρέψει τα βλέμματα στο ζήτημα: τα ανάκτορα είχαν λεηλατηθεί το 1860 από βρετανικά και γαλλικά στρατεύματα. Το ίδρυμα, που δημιουργήθηκε το 2002 από ακαδημαϊκούς και επιφανείς πολίτες, ζητά την επιστροφή όχι μονάχα αυτών, αλλά και όλων των θησαυρών της Κίνας που έχουν εξαχθεί παράνομα. Σύμβουλος αυτού του ιδρύματος είναι ο κύριος που εμφανίστηκε ως διεκδικητής τους στη δημοπρασία, και τα κέρδισε. Η συμμετοχή του ήταν μέσω τηλεφώνου, κάτι που αποτελεί κανόνα για τόσο μεγάλους οίκους δημοπρασιών.
Εννοείται πως το ζήτημα τώρα περιπλέκεται, καθώς οι κεφαλές είναι ακόμη στη Γαλλία και κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η εξέλιξη. Οι Κινέζοι πάντως αρχίζουν να επιδεικνύουν ιδιαίτερη ευαισθησία για τους κλεμμένους θησαυρούς τους. Δεν είναι τυχαίο πως 90 δικηγόροι από τη χώρα μετείχαν στην ομάδα η οποία διεκδίκησε μέσω δικαστηρίων την απόσυρση των γλυπτών από τη δημοπρασία. Δεν πέτυχαν κάτι, καθώς έχασαν τα ασφαλιστικά μέτρα, και είχαν σκοπό να απευθυνθούν στον νέο ιδιοκτήτη και να προσπαθήσουν να τον πείσουν να τα επιστρέψει στη χώρα τους. Που τελικά, είναι και η δική του χώρα.
Αν και η Κίνα κατά το παρελθόν έχει δώσει χρήματα προκειμένου να αγοράσει κομμάτια της Ιστορίας της, τώρα η κοινή γνώμη δεν συμφωνεί, αλλά ζητά άλλες νόμιμες, πλην επιθετικές, ενέργειες. Είναι και πολλά τα λεφτά, Αρη...
Εχουν όμως νομικά ερείσματα να ζητούν τους θησαυρούς τους, 150 χρόνια μετά; Δυστυχώς, όχι. Οι πρώτες συνθήκες που επιτρέπουν διεκδίκηση κλεμμένων θησαυρών, έχουν υπογραφεί το 1954. Αλλά, επειδή έχουν το ηθικό δικαίωμα, (όπως και εμείς με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα), θα συνεχίσουν.

Τι τον (μας) περιμένει

Ερημο από εργαζόμενους, αποδυναμωμένο από στελέχη και με άθλια οικονομικά είναι το υπουργείο που θα βρει ο Αντώνης Σαμαράς. Η πρώτη «καυτή πατάτα» που θα έχει να διαχειριστεί, θα είναι η τύχη 670 συμβασιούχων.
Τρεις χιλιάδες συμβασιούχοι έχουν απολυθεί ήδη μέσα στο 2008 από το ΥΠΠΟ. Τις τελευταίες μέρες, την τύχη τους θα ακολουθούσαν και άλλοι
670, που εργάζονταν με ασφαλιστικά μέτρα. Η πολιτική ηγεσία τηλεφώνησε στις υπηρεσίες, ζητώντας διακοπή εργασιακών σχέσεων.
Οι συμβασιούχοι αντέδρασαν και έκαναν κινητοποιήσεις. Σήμερα το πρωί, εκατοντάδες έκτακτοι από όλη την Ελλάδα συγκεντρώθηκαν έξω από το υπουργείο Πολιτισμού στη Μπουμπουλίνας. Εκπρόσωποί τους συναντήθηκαν με τον γενικό γραμματέας του ΥΠΠΟ Θ. Δραβίλλα και τον εκπρόσωπο του νομικού συμβουλίου του κράτους. Τους είπαν ότι όσοι εργάζονταν μέχρι Δεκέμβριο θα συνεχίσουν να εργάζονται μέχρι νεωτέρας- στην ουσία μέχρι να λάβει τις αποφάσεις του ο νέος υπουργός.
Οι κενές οργανικές θέσεις φτάνουν τις 3.500. Και μιλάμε μονάχα για θέσεις που προβλέπονται από τον Οργανισμό. Εάν σε αυτούς προστεθούν και οι εποχικοί υπάλληλοι, τότε γίνεται κατανοητό το μέγεθος της έλλειψης προσωπικού.
Ως προς τα οικονομικά, το υπουργείο έχει τεράστια χρέη σε επιχορηγήσεις και μεγάλες εκκρεμότητες σε έργα αναστήλωσης και συντήρησης μνημείων ή δημιουργίας σύγχρονης πολιτιστικής υποδομής. Ο ειδικός λογαριασμός που καταργήθηκε, αφαίρεσε από το ΥΠΠΟ 100 εκατομμύρια ευρώ ενώ δεν υπάρχει επιχειρησιακό πρόγραμμα για το επόμενο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (γνωστό και ως ΕΣΠΑ) με αποτέλεσμα πολλά από τα έργα του να κινδυνεύουν να μείνουν στον αέρα. Χαρακτηριστικά πρέπει να αναφερθεί ότι ακόμη και η Ακρόπολη, που χρειάζεται 30 εκατ ευρώ θα λάβει μόλις τα μισά από το πρόγραμμα Αττικής στο ΕΣΠΑ.
Ο υπουργός θα βρει ένα υπουργείο χωρίς γενική διευθύντρια, αφού η Βιβή Βασιλοπούλου συνταξιοδοτήθηκε. Το ίδιο και οι διευθύντριες μουσείων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων Μαίρη Πάντου και Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης Αναστασία Τούρτα (η απώλεια είναι μεγάλη όσον αφορά στην τελευταία, η οποία ήταν από τα πλέον άξια στελέχη του υπουργείου).
Από τις μεγάλες εκκρεμότητες είναι επίσης το πρόγραμμα μεταστέγασης του υπουργείου στου Ρέντη. Οι εργαζόμενοι θεωρούν το κτήριο ακατάλληλο και δικαιώνονται με τις ενστάσεις που κάνουν στην Πολεοδομία.
Τέλος, στον αέρα είναι και το επίδομα των υπαλλήλων (100 ευρώ κάθε μήνα). Το νομοσχέδιο στο οποίο είχε ενταχθεί φέρει υπογραφές Λιάπη και Αλογοσκούφη και θα πρέπει να κατατεθεί και πάλι με τις υπογραφές των νέων υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Πολιτισμού.

Το κράτος, τα κράτη

Το υπουργείο Πολιτισμού θα μπορούσε να ήταν κράτος εν κράτει σε ό,τι αφορά στα αρχαία. Με τη βούλα όχι απλώς του νόμου, αλλά του Συντάγματος. Το οποίο θεωρεί ότι τα αρχαία υπερέχουν όλων και η ευθύνη του κράτους είναι, πρώτα απ’ όλα, γι’ αυτά. Πρέπει να είναι.

Κι όμως, το ΥΠΠΟ ούτε που το σκέφτεται αυτό. Ετσι λόιπόν επιτρέπει στα άλλα... κράτη, να κάνουν ό,τι νομίζουν δίπλα σ’ αυτά τα οποία υποτίθεται πως προστατεύει. Οταν λέω «άλλα κράτη», δεν έχω στο νου μου κάποιες θεωρίες συνομοσίας, αλλά κάτι εξαιρετικά απλό: τις άλλες κρατικές (κρατικές, μάλιστα) υπηρεσίες της Ελλάδας. Που κι αυτές με τη σειρά τους θεωρούν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν δίπλα και μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους. Το ΥΠΠΟ θα έπρεπε να τις έχει πατάξει και δαμάσει. Αμ δε...

Ετσι λοιπόν, έχουμε το παράδοξο το κράτος να πληρώνει χρήματα για τους αρχαιολογικούς χώρους (για κάποιους δηλαδή από αυτούς) και στη συνέχεια το άλλο κράτος να κάνει ό,τι μπορεί για να τους απαξιώσει. Τσάμπα τα λεφτά, Αρη (για να παραφράσω τη γνωστή φράση). Για ποια ανάδειξη μιλάμε και για ποια ανάπτυξη και μάλιστα αειφόρο όταν μέσα σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους ή πλάι σε αυτούς, το «άλλο κράτος» επιτρέπει να δημιουργούνται χωματερές, οικισμοί σε παρθένα εδάφη, ξενοδοχειακές μονάδες με πισίνες σε τοπία φυσικού κάλλους και ιστορικής σημασίας και τα λοιπά και τα λοιπά;

Αλλά και όπου δεν επιτρέπει, δεν έχει τη δυνατότητα να απαγορέψει επιτυχώς. Χτίστηκε σπίτι επάνω σε αρχαία; Υποτίθεται πως πρέπει να γκρεμιστεί. Σιγά τα αίματα... Θα μείνει εκεί, στους αιώνες των αιώνων. Αυθαίρετο, αλλά κατοικήσιμο. Το πολύ- πολύ να μικρύνει κάποτε η ζώνη απολύτου προστασίας του αρχαίου, ώστε το αυθαίρετο να εξαιρεθεί και να μπορέσει να νομιμοποιηθεί.

Τι χρειάζεται το υπουργείο Πολιτισμού; Νόμους που να το θωρακίζουν απέναντι σε μικροκομματικά, μικροπολιτικά, μικροτοπικά συμφέροντα. Που να υποδεικνύουν σε όλους ότι το Σύνταγμα θα εφαρμόζεται παρά και ενάντια σε πιέσεις (με την καλή, ή με την κακή έννοια). Αλλά, ποιος να τους φτιάξει; Ποια κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να χάσει την εύνοια τοπικών κοινωνιών και τοπικών αρχόντων (που ψηφίζουν) για να αποκτήσει καλύτερη προστασία αρχαίων (που δεν χρειάζεται να θυμίσω ότι δεν...);

Το υπουργείο Πολιτισμού δεν ξέρει από ΕΣΠΑ

Ηταν που ήταν στραβό το κλίμα στο υπουργείο Πολιτισμού με το νέο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης, το έφαγε και η ... σύσκεψη. Καθόλου καλά δεν πήγε η συνάντηση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ με περιφερειάρχες και νομάρχες για το ΕΣΠΑ, που έγινε χθές. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το ΥΠΠΟ δεν πέτυχε, αλλά και δεν διεκδίκησε καν, τη διαχείριση προγραμμάτων από τα Περιφερειακά Προγράμματα του γνωστού και ως Δ’ ΚΠΣ.
Η κυβέρνηση της ΝΔ είχε εξαρχής υποχρήσει σαφώς ως προς το θέμα αυτό. Αν και ο πολιτισμός μέχρι την αλλαγή της διακυβέρνησης τουλάχιστον ήταν ανάμεσα στους τρεις πρώτους τομείς με απορροφητικότητα πόρων, δεν ζήτησε να υπάρχει ειδικό επιχειρησιακό πρόγραμμα για το ΥΠΠΟ στο ΕΣΠΑ. Παρόλα αυτά, είχε περάσει μετά από πιέσεις υπηρεσιακών παραγόντων μια τροπολογία στη Βουλή, σύμφωνα με την οποία η Διαχειριστική Αρχή που λειτουργεί στο υπουργείο θα έκανε την πιστοποίηση για τα προγράμματα του Δ ΚΠΣ. Δηλαδή, θα λειτουργούσε ως ενδιάμεσος φορέας ανάμεσα σε κάθε περιφέρεια, νομαρχία ή άλλο υπουργείο.
Αυτή η τροπολογία, που τόση μάχη δόθηκε για να φτάσει ως το Κοινοβούλιο και να γίνει νόμος του κράτους, δεν πρόκειται να υλοποιηθεί. Ο υπουργός Πολιτισμού κ. Μιχάλης Λιάπης δέχτηκε ασμένως τις δηλώσεις περιφερειαρχών και νομαρχών ότι εκείνοι θα διαχειριστούν τα περιφερειακά προγράμματά τους, χωρίς ανάμιξη του δικού του υπουργείου.
Τι σημαίνει αυτό; Οτι από τα 800 εκατ ευρώ που διατίθενται για πολιτιστικές δράσεις στα ΠΕΠ, στο υπουργείο Πολιτισμού θα καταλήξουν, στην πραγματικότητα, ελάχιστα. Η κάθε περιφέρεια και η κάθε νομαρχία θα ιεραρχήσει τις ανάγκες της με βάση διάφορα κριτήρια, που, πάντως, δεν θα είναι τα κριτήρια του καθ’ ύλην αρμοδίου υπουργείου για την προστασία και την ανάπτυξη του πολιτισμού. Θα ακολουθήσει η Εκκλησία, και ό,τι περισσέψει, θα δοθεί στο υπουργείο Πολιτισμού.
Ακόμα πιο πρακτικά: η Αττική επί παραδείγματι, θα πρέπει να αποχαιρετήσει το μουσείο της Αθήνας που χάνει (άλλωστε ο κ. Λιάπης είπε ότι δεν θα κάνει κανένα καινούργιο μουσείο, γιατί τα μουσεία δεν είναι ανταποδοτικά). Θα πρέπει να ξεχάσει επίσης το στέγαστρο στο αρχαίο Λύκειο της Αθήνας, την αναστήλωση των Αιγοσθένων που καταρρέουν αλλά και της Ελευσίνας (για την οποία τόσα και τόσα έχει τάξει ο ίδιος ο πρωθυπουργός).
Το Φιξ, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το Ολυμπιακό Μουσείο στο Μαρούσι και, μετά βίας, τα έργα στην Ακρόπολη, θα είναι όσα αναμένεται να πάρει το ΥΠΠΟ από αυτό το περιφερειακό πρόγραμμα. Οσο για τα προγράμματα άλλων υπουργείων; Αν ακολουθηθεί η ίδια τακτική, μαύρο φίδι που έφαγε το ΥΠΠΟ.
Μαύρη μέρα χαρακτηρίζουν τη χθεσινή πρώην διευθυντές του υπουργείου και φοβούνται τα χειρότερα. Οτι, δηλαδή, ούτε οι εφορείες αρχαιοτήτων θα μπορούν να κάνουν έργα, καθώς δεν έχουν πιστοποιηθεί. Η γενική διεύθυνση αρχαιοτήτων που ώφειλε να το κάνει, ακόμα κοιμάαααται.

Τζένιφερ Λόπες με φόντο Παρθενώνα- μπλιαχ!

Τζένιφερ Λόπες ίμπερ άλες. Δηλαδή υπεράνω όλων. Με συνολάκι από οργάντζα να φωτογραφίζεται μπροστά στον Παρθενώνα, για την προώθηση της καμπάνιας της εταιρείας ρούχων της. Να εμπορευματοποιεί το αρχαίο μνημείο χωρίς κανένα δισταγμό. Και με τη βούλα του υπουργείου Πολιτισμού.
Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο Κάλβιν Κάιν είχε ζητήσει το Ηρώδειο για να κάνει επίδειξη μόδας. Είχε εισπράξει, βεβαίως, ένα μεγαλοπρεπέστατο «όχι» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Εκείνο το ΚΑΣ. Που σεβόταν τον εαυτό του. Ομως, ακόμα και αυτό το ΚΑΣ, που συνήθως λέει «ναι σε όλα» δεν το ρώτησαν. Αποφάσισαν να δώσουν την άδεια από μόνοι τους. Με διοικητική πράξη της γενικής διεύθυνσης αρχαιοτήτων και σύμφωνη γνώμη (μάλιστα!) της Α’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ακροπόλεως. (Οι διοικητικές πράξεις πρέπει να υπογράφονται από τους υπουργούς και μόνο, αλλά, όσοι από δαύτους δεν θέλουν να πάρουν την ευθύνη επάνω τους βάζουν τους υφισταμένους τους να τις υπογράψουν).
Στην περίπτωσή της, λέει, η πρόταση ήρθε αργά. Και το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να χάσει το κελεπούρι, σκέφτηκε να μην το περάσει ΚΑΣ, αλλά να πει το «ναι» χωρίς τη διαδικασία αυτή. Ο υπουργός έχει το δικαίωμα. Κατά πόσο είναι όμως σωστό και δημοκρατικό, είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο…
Η μαντάμ Τζέι Λο, -που έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με όλες τις οικολογικές οργανώσεις του πλανήτη, καθώς έχει δεχτεί αμέτρητες αιτήσεις να μη χρησιμοποιεί γούνα στα ρούχα της και κάνει την κουφή- πήρε μάλιστα και ειδική άδεια να παρκάρει το βαν της μπροστά στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως, για να βαφτεί και να σενιαριστεί. Μετά, ανέβηκε με το ασανσέρ που χρησιμοποιούν τα ΑΜΕΑ, για να μη κουραστεί και στη συνέχεια πόζαρε και έφυγε.
Πόσο έδωσε για να αγοράσει το μνημείο των μνημείων, δηλαδή τον Παρθενώνα; Ελάχιστα. Οσα ακριβώς προβλέπει η υπουργική απόφαση για φωτογράφιση μπροστά από μνημείο. Δύο ή τρεις χιλιάδες ευρώ. Και μην πει κανείς ότι έπρεπε να την πληρώσουμε αφού μας κάνει διαφήμιση, γιατί θα διαφωνήσω. Δυσφήμηση μάς κάνει.

Η χρυσοφόρος Μακεδονία της αρχαιότητας

Οι άνδρες στον αρχαϊκό οικισμό του Αρχοντικού Πέλλας ήταν πολεμιστές, και συχνά θάβονταν με τα όπλα τους. Οι γυναίκες, με τα πλούσια κοσμήματά τους, και με άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φύλου τους. Ενα κορίτσι, μάλιστα, είχε ταφεί «με χάλκινο επίχρυσο στεφάνι, τρία πήλινα αγγεία, ένα χάλκινο κάνθαρο και μια μοναδική πήλινη κεφαλή φυσικού μεγέθους της νεκρής, εξαιρετικής τέχνης» όπως ανακάλυψαν φέτος οι ανασκαφείς Παύλος και Αναστασία Χρυσοστόμου, που εργάζονται εκεί από το 2000.
Κατά τη φετινή σωστική ανασκαφική έρευνα στο Δυτικό Νεκροταφείο του Αρχοντικού Πέλλας, ήρθαν στο φως ακόμα σαράντα τρεις ταφές από τις οποίες οι τέσσερις ήταν της εποχής του σιδήρου (β΄ μισό του 7ουαι.-580 π.Χ.), οι τριάντα μία των αρχαϊκών χρόνων (580-480 π.Χ.) και οι οκτώ των κλασικών-πρώιμων ελληνιστικών χρόνων (480-279 π.Χ.).
Από τις ανδρικές ταφές ξεχωρίζουν οι εφτά της τρίτης κατηγορίας των πολεμιστών, που συνοδεύονταν με χάλκινο κράνος, σιδερένια όπλα (ξίφος, δύο αιχμές δοράτων και μαχαίρι), χρυσά, αργυρά, χάλκινα και σιδερένια κοσμήματα («εποφθάλμια», επιστόμια, επιστήθια, περόνες, δακτυλίδια, ταινίες και ελάσματα), σιδερένια ομοιώματα αγροτικής άμαξας, επίπλων, οβελών και κρατευτών, πήλινα ειδώλια θεοτήτων, συμποσιαστών, ζώων και πουλιών, καθώς και πήλινα και χάλκινα αγγεία. Ξεχωριστές για τον πλούτο τους είναι δύο γυναικείες ταφές της τρίτης κατηγορίας, που ήταν κτερισμένες με χρυσά, αργυρά, χάλκινα και σιδερένια κοσμήματα (διαδήματα, ρόδακες, σφηκωτήρες, ενώτια, επιστόμια, περιδέραια, περίαπτα, περόνες, δακτυλίδια, ταινίες και ελάσματα), γυάλινες, πήλινες και φαγεντιανές χάντρες, σιδερένια μαχαίρια, σιδερένια ομοιώματα αγροτικής άμαξας, πήλινα ειδώλια, καθώς και πήλινα, φαγεντιανά και χάλκινα αγγεία.

Από τα χρυσά επιστόμια και ελάσματα των αρχαϊκών ταφών ενδιαφέροντα είναι αυτά με παραστάσεις όρθιων εραλδικών λιονταριών, ζώων που συμβολίζουν τη βασιλική δύναμη και εξουσία. Από τα άλλα κτερίσματα ενδιαφέροντα είναι οι μελανόμορφοι κορινθιακοί κρατήρες, αλλά και οι αττικίζοντες κρατήρες με ζώα και πουλιά (προϊόντα μαζικής παραγωγής των μέσων του 6ου αι. π.Χ. ενός εργαστηρίου της Χαλκιδικής, που μιμείται έργα του εργαστηρίου του Λυδού), καθώς και οι μελανόμορφες αττικές κύλικες (με ιππείς και πουλιά, ιππείς και νέους, διονυσιακές σκηνές).
Από το 2000 μέχρι σήμερα έχουν ερευνηθεί 915 ταφές. Το αστικό αυτό κέντρο, το όνομα του οποίου δεν έχει ακόμα πιστοποιηθεί επιγραφικά, ήταν ιδρυμένο στο μέσο της εύφορης περιοχής της βόρειας Βοττιαίας (της χώρας των βουκόλων), πάνω στο σταυροδρόμι των βασικών οδικών αξόνων της Κάτω Μακεδονίας και κοντά στην τότε ακτογραμμή του Θερμαϊκού Κόλπου, αποτελώντας νευραλγικό σημείο ελέγχου και ορμητήριο των Αργεάδων Μακεδόνων με επικεφαλής τους Τημενίδες. Η εγκατάσταση των Μακεδόνων στην περιοχή είχε γίνει ήδη στο β΄ μισό του 7ου π.Χ. και στους ανάλογους τάφους βρίσκουμε προϊόντα τέχνης από τη Χαλκιδική, τη νότια Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου και την Ιωνία χρονολογούνται γύρω στο 580 π.Χ. Υπάρχει δηλαδή άνοιγμα της μακεδονικής αγοράς και της οικονομίας από την αρχή της βασιλείας του Αλκέτα, πατέρα του Αμύντα Α΄.