Κραταιά ως ζωή, αγάπη

Το Μοιρολόι της Παναγιάς. Αφιερωμένο στη μνήμη της γιαγιάς Βασιλείας που κάθε χρόνο τέτοια μέρα το έλεγε, με παραλλαγές που το παιδικό μυαλό μου δεν μπόρεσε να συγκρατήσει. Θυμάμαι όμως τη συγκίνηση τότε, κάτι που με συγκινεί τρομερά και σήμερα. Καλό Πάσχα.
Η εικόνα είναι από το Αγιο Ορος, εκτέθηκε στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού πριν από χρόνια, κατά τη μεγάλη έκθεση των κειμηλίων από το Περιβόλι της Παναγίας, τιτλοφορείται «Ακρα ταπείνωσις» και αποδίδεται στον Θεοφάνη τον Κρήτα, έναν μεγάλο αγιογράφο, ή στο εργαστήριό του. Από τις συγκινητικότερες εικόνες που έχω δει στη ζωή μου, η άθεη.


Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα/
σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπιούνται/
σήμερα βάλανε βουλή οι άνομοι Εβραίοι/
για να σταυρώσουν το Χριστό, των πάντων βασιλέα./
Κι ο Κύριος ηθέλησε να μπει σε περιβόλι/
να λάβει δείπνο μυστικό, για να τον λάβουν όλοι./
Η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της/
την προσευχή της έκανε για τον μονογενή της./
Φωνή εξήλθ' εξ ουρανού κι απ' αρχαγγέλου στόμα.
Σώνουν κυρά μου οι προσευχές, σώνουν και οι μετάνοιες
και τον υιόν σου πιάσανε και στο χαλκιά τον πάνε
και στου Πιλάτου την αυλή, εκεί τον τυραννάνε.
Η Παναγιά σαν τ' άκουσε έπεσε και λιγώθη,
σταμνιά νερό της ρίξανε όσο να 'ρθεί ο νους της
κι απάνω που συνέφερε, τούτον τον λόγο λέγει.
-Ας έρθ' η Μάρθα κι η Μαριά και του Λαζάρου η μάνα
και του Προδρόμου η αδερφή κι οι τέσσερις αντάμα.
Επήραν το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι
και το στρατί τους έβγαλε στ' ατσίγγανου την πόρτα.
-Ώρα καλή σ' ατσίγγανε κι ίντα που μαστορεύεις;
-Οβραίοι μου παραγγείλανε καρφιά για να τους φιάξω,
μου παραγγείλαν τέσσερα, μα' γώ τους φτιάχνω πέντε.
-Σύ Φαραέ που τά 'φτιαξες, εσύ θα μου διδάξεις.
-Τα δυο θα μπουν στα χέρια του και τ' άλλα δυο στα πόδια,
το πέμπτο το φαρμακερό θα μπει μες στην καρδιά του.
-Άντε μωρέ ατσίγγανε, στάχτη να μη ποτάξεις
μηδέ διπλό πουκάμισο στη ράχη σου μη βάλεις.
Επήραν το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι
και το στρατί τους έβγαλε μες στου ληστού την πόρτα.
-Άνοιξε πόρτα του ληστού και πόρτα του Πιλάτου.
Κι η πόρτα από το φόβο της ανοίγει μοναχή της.
Τηρά δεξιά, τηρά ζερβά, κανένα δε γνωρίζει,
τηρά και δεξιότερα, βλέπει τον άι-Γιάννη.
Άγιε μου Γιάννη Πρόδρομε και βαφτιστή του γιου μου,
πού είναι 'με ο γιόκας μου και 'σε ο δάσκαλός σου.
-Δεν έχω στόμα να στα πω, γλώσσα να στα μιλήσω
κι ούτ’ η καρδιά μου τα βαστά να σου τα μολοήσω.
Βλέπεις εκείνον τον γυμνό και τον αναμαλλιάρη,
όπου φορεί πουκάμισο στο αίμα βουτηγμένο,
όπου φορεί στην κεφαλή ακάνθινο στεφάνι,
εκείνος είν' ο γιόκας σου και 'με ο διδάσκαλός μου.
Η Παναΐα τ' άκουσε, πέφτει λιγοθυμάει
νερό σταμνιά την περεχούν, τρία γυαλιά του μόσχου,
τέσσερα το ροδόσταμο ώστε να συνεφέρει,
κι απάνω που συνέφερε τούτο το λόγο λέγει.
- Δεν έχ' γκρεμό να γκρεμιστώ για το μονογενή μου
δεν έχ' μαχαίρι να σφαγώ για το μονογενή μου
δεν έχ' σκοινί να κρεμαστώ για το μονογενή μου.
Απολογιέται κι ο Χριστός της μάνας του και λέγει.
- Μάνα μ' αν γκρεμιστείς εσύ, γκρεμιέτ' όλος ο κόσμος,
μάνα μου αν σφαγείς εσύ, σφάζετ' όλος ο κόσμος,
μάνα μ' αν κρεμαστείς εσύ, κρεμιέτ' όλος ο κόσμος.
Πάρτο μάνα μου υπομονή, να πάρ' όλος ο κόσμος.
Άντε μάνα μου στο καλό και διάφορο δεν έχεις,
μόν' το μεγάλο Σάββατο κάτσε να μ' απαντέχεις.
Πηγαίνει στο σπιτάκι της και στρώνει το τραπέζι
κι έκατσε και περίμενε τον ερχομό του γιου της.
Πέρασε και η αγιά Καλή και την καλησπερίζει.
- Ποιός είδε γιο εις το σταυρό και μάνα στο τραπέζι.
- Άντε και σύ αγιά Καλή, νά 'σαι καταραμένη,
παπάς να μη σε λειτουργά, διάκος να μη σε ψέλνει,
μόνο στην άκρη του γιαλού το κύμα να σε δέρνει.
Το λόγο δεν τελείωσε κι ανοίξαν τα ουράνια,
βλέπει το γιό της κι έρχεται σα φως και σα λαμπάδα.