Ο παλιός (homo sapiens) είναι αλλιώς!

Τι μπορεί να έκαναν τέσσερα παιδιά πριν από 140 χιλιάδες χρόνια σε ένα σπήλαιο της Θεσσαλίας, όπου κατοικούσαν, και να έμεινε από ένα ίχνος των αριστερών τους ποδιών σε στρώμα στάχτης; Να έπαιζαν προϊστορικό «κουτσό»; Να έτρεχαν για να σωθούν; Να έπαιρναν μέρος σε τελετουργία; Οποια και να είναι η αλήθεια, δεν θα τη μάθουμε ποτέ. Εκατόν σαράντα χιλιάδες χρόνια είναι μια τεράστια περίοδος ώστε να χάνονται στην αχλή της, συνήθειες, παιχνίδια και τελετουργικά της καθημερινότητας.
Χάρη, ωστόσο, στην ανασκαφή που έγινε στο σπήλαιο Θεόπετρα Καλαμπάκας, μάθαμε πολλά για την περίοδο εκείνη. Το σπήλαιο, που ανασκάπτεται εδώ και πολλά χρόνια από τη δρα Νίνα Κυπαρίσση- Αποστολίκα, είναι το πρώτο που σκάβεται στη Θεσσαλία. Ταυτοχρόνως, είναι το μόνο μέχρι στιγμής σ’ όλη την Ελλάδα με ευρήματα που αρχίζουν από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (140.000 χρόνια το αρχαιότερο) και φθάνουν μέχρι το τέλος της Νεολιθικής (3.000 π.Χ.) συνεχώς. Κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, αφού δείχνει τη μετάβαση από τον Παλαιολιθικό στο Νεολιθικό τρόπο ζωής στον Ελλαδικό χώρο.
Ειδικότερα τα συγκεκριμένα αποτυπώματα, τρία από καλυμμένα πόδια και ένα από γυμνό, μπορεί και να δείξουν ότι ο χόμο σάπιενς έφτασε στην Ελλάδα νωρίτερα από την υπόλοιπη Ευρώπη (όπου έφτασε το 40.000 π.Χ.) Μελέτες με νεώτατες τεχνολογικές μεθόδους, θα καταδείξουν ποιο από τα δύο αληθεύει.
Το σπήλαιο αναδεικνύεται και θα είναι επισκέψιμο από το καλοκαίρι. Όπως δείχνουν τα σπάνια ευρήματα, που είναι μοναδικά στην Ελλάδα, στη Θεσσαλία υπήρχαν παγετώνες πριν από 100.000 χρόνια. Περί τα 26.000 χρόνια πριν, υπήρξε βελτίωση του κλίματος και για κάποιο διάστημα ο καιρός ήταν πιο θερμός και από τον σημερινό, φαίνεται από την αύξηση ή τον αποδεκατισμό του πληθυσμού στο σπήλαιο. Ακολούθησαν και πάλι παγετώνες, μέχρι το 16.000 π.Χ. Τότε ακριβώς έχουμε μια τρομερή άνθιση ζωής. Βρίσκουμε πάρα πολλά λίθινα εργαλεία και πολλά οστά. Πιθανόν να άλλαξε και η πανίδα, γιατί τα εργαλεία του 16000 είναι πιο μικρά από τα εργαλεία του 25000.
Σκελετοί της 15ης, καθώς και της 8ης ή 9ης χιλιετίας π.Χ. , λίθινα εργαλεία, οστέινα αντικείμενα και μάζες πηλού, είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα της κ. Κυπαρίσση. Οι κάτοικοι του σπηλαίου ήταν κυνηγοί και παράλληλα τροφοσυλλέκτες. Η ανασκαφέας εκτιμά ότι παρατηρώντας τις ιδιότητες των φυτών, οδηγήθηκαν στη γεωργία. «Είχαμε την τύχη να βρούμε καρπούς των ίδιων ειδών και σε άγρια και σε καλλιεργημένη μορφή» λέει. «Αυτό ακριβώς δείχνει τη μετάβαση από τη μια κατάσταση στην άλλη και ανατρέπει τη θεωρία που ότι η γεωργία έχει εισαχθεί στην Ελλάδα από τη Μέση Ανατολή.»