Δάπεδο με θέα

Τέσσερις όλους κι όλους, από τους εκατοντάδες αρχαίους νεώσοικους του Πειραιά ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη σε καλή κατάσταση, κι όμως επάνω από αυτούς θα οικοδομηθεί διώροφο εστιατόριο και μάλιστα με τις ευλογίες του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει; Να απαλλοτριώσει το κράτος το συγκεκριμένο οικόπεδο, επί της οδού Κουμουνδούρου στο Μικρολίμανο, και να τους στεγάσει.
Επειδή όμως αυτά είναι όνειρα θερινής νυκτός για ένα υπουργείο που δεν διαθέτει χρήματα (και ίσως ούτε και βούληση) προτιμήθηκε αντί να αφεθούν τα αρχαία να καταστρέφονται, να στεγαστούν έστω και έτσι. Με τη δημιουργία ενός κτηρίου που δεν θα θίγει τις αρχαιότητες. Αυτές θα παραμείνουν ορατές από το μέτωπο του δρόμου, αλλά και από το γυάλινο δάπεδο του εστιατορίου.
Οι νεώσοικοι ήταν οι χώροι όπου φυλάσσονταν και επισκευάζονταν τα πλοία του αθηναϊκού στόλου. Οι συγκεκριμένοι που εντοπίστηκαν το 1997 από την Μαρία Πετριτάκη, Λειτουργούσαν από τον 4ο αι.π.Χ. μέχρι και τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους, οπότε και δέχτηκαν μετασκευές. Καταστράφηκαν το 86 π.Χ. από τον Σύλλα και επαναχρησιμοποιήθηκαν αργότερα. Αποτελούνταν από βάσεις με παράλληλες κιονοστοιχίες και δίρριχτες ξύλινες στέγες (μία ανά δύο νεωσοίκους) και είχαν μεγάλη κλίση, η οποία δυσκόλευε την ανέλκυση των πλοίων, επέτρεπε όμως την εύκολη καθέλκυσή τους.
Οι μοναδικοί άλλοι νεώσοικοι που έχουν εντοπισθεί βρίσκονται στο υπόγειο πολυκατοικίας στο λιμάνι της Ζέας και είναι σε χειρότερη κατάσταση διατήρησης. Οι τέσσερις νεώσοικοι που τώρα αποκαλύφθηκαν έχουν ορατό μήκος περί τα 20 μέτρα (το μήκος τους κατά την αρχαιότητα έφθανε τα 44,5μ, ενώ το μήκος των τριήρεων ήταν 35- 37μ). Όπως φαίνεται, οι κατασκευές συνεχίζονται και κάτω από την άσφαλτο του σημερινού δρόμου.
Οι νεώσοικοι είναι τα αρχαιότερα δημόσια κτήρια του Πειραιά. Κατά τον Πλάτωνα οι πρώτες μόνιμες εγκαταστάσεις οφείλονται ήδη στον Θεμιστοκλή. Σύμφωνα με διαγράμματα των επιμελητών των νεωρίων το σύνολο των νεωσοίκων στα τρία λιμάνια ήταν 378 από τους οποίους οι 83 βρίσκονταν στη Μουνιχία, οι 196 στη Ζέα και οι 94 στον Κάνθαρο.
Στα διαστήματα που μεσολαβούσαν ανάμεσα στις εκστρατείες και κατά τους χειμερινούς μήνες, τα εξαρτήματα των τριηρών φυλάσσονταν, τα μεν ξύλινα ( κουπιά, κατάρτια κ. λ. π. ) στους νεώσοικους, τα δε κρεμαστά σκεύη (πανιά, σκοινιά, κάβοι) σε ειδικά κτήρια από ξυλοκατασκευή, τις σκευοθήκες, η παρουσία των οποίων αναφέρεται από την εποχή ιδρύσεως του ναυστάθμου (αρχές 5ου αιώνα π. Χ. ).