Ο μεγάλος Πραξιτέλης

Μόλις δέκα, αλλά «λέοντες» είναι τα εκθέματα που έδωσε η Ελλάδα στη μεγάλη έκθεση για τον Πραξιτέλη η οποία εγκαινιάζεται απόψε στο παρισινό Λούβρο. Ανάμεσά τους, η κεφαλή από το λατρευτικό άγαλμα της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, την οποία προσφάτως ο Γεώργιος Δεσπίνης ταύτισε, λέγοντας πως είναι πρωτότυπο έργο του μεγάλου γλύπτη και όχι δημιουργία άλλου, όπως μέχρι τώρα πίστευαν. Η άποψη του καθηγητή, που θεωρείται κορυφαίος διεθνώς στα γλυπτά, δίνει στην Ελλάδα και στον κόσμο το μοναδικό άγαλμα που πιθανώς σμίλευσαν τα χέρια του Πραξιτέλη. Ολα τα άλλα γλυπτά του, ακόμη και ο περίφημος Ερμής της Ολυμπίας, αποτελούν αντίγραφα.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται περίπου 160 αρχαιότητες από το ίδιο το Λούβρο και από άλλα μεγάλα μουσεία του Παρισιού, του Βερολίνου, της Κοπεγχάγης κ.λπ. Η χώρα μας θα δώσει εκτός από τη λατρευτική κεφαλή της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, δύο ενεπίγραφες βάσεις αγαλμάτων με το όνομα του Πραξιτέλη επάνω, και επτά αντικείμενα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: μία από τις τρεις ανάγλυφες πλάκες της Μαντίνειας, μαρμάρινη κεφαλή από τη Ρωμαϊκή Αγορά, αναθηματικό ανάγλυφο τύπου νεκροδείπνου, τρίπλευρη μαρμάρινη βάση τρίποδα από την οδό Τριπόδων, μαρμάρινο αγαλμάτιο Απόλλωνος Λυκείου από την Επδαυρο, κορμός Αφροδίτης και επιτύμβια στήλη του τύπου της Μεγάλης Ηρακλειώτισας από τον Κεραμεικό.
Το ΕΑΜ δεν δίνει τον περίφημο έφηβο του Μαραθώνα, που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματά του, και ανήκει στο εργαστήριο του γλύπτη, γιατί ανήκει στα «αμετακίνητα». Επίσης, η κατάσταση του χάλκινου αγάλματος Απόλλωνος Λυκείου από την Πάτρα (πολλές διαβρώσεις) επέβαλε την αντικατάστασή του με το αγαλμάτιο Απόλλωνα από την Επίδαυρο. Η γαλλική πλευρά και ιδίως ο γαλλικός Τύπος γκρίνιαξαν πάρα πολύ για τη μη αποστολή του εφήβου κυρίως, αλλά η χώρα μας δεν υπαναχώρησε αποδεικινύοντας για πρώτη ίσως φορά πως σέβεται τον εαυτό της. οταν θα έρθει εδώ τμήμα της έκθεσης, τον ερχόμενο Ιούλιο, θα πλαισιωθεί με τον Εφηβο του Μαραθώνα που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αλλά δεν θα μετακινηθεί ο Ερμής από την Ολυμπία, που ανήκει κι εκείνος στα αμετακίνητα. Η σπουδαιότητα των εκθεμάτων επέβαλε την αποστολή τους σε δύο δόσεις «για τον κίνδυνο ατυχήματος».
Ο Πραξιτέλης, γιος του Κηφισοδότου, έζησε στην αρχαία Αθήνα από το 370 μέχρι το 330 π.Χ. Ανάμεσα στα σπουδαία έργα του ήταν η Κνιδία Αφροδίτη, η οποία υπήρξε «η Μόνα Λίζα της αρχαιότητας». Ο θρύλος λέει πως ήταν τέτοια η πιστότητα και η πειστικότητα που όταν η θεά αντίκρισε το άγαλμα, είχε μια έκρηξη οργής, φωνάζοντας: μα πότε με είδε γυμνή αυτός ο άνθρωπος;