Δάκρυα για τον Ροστροπόβιτς

«Οι νότες πρέπει να πέφτουν σαν δάκρυα» έλεγε. Σαν τα δάκρυά μας έπεφταν οι νότες του Μπαχ όταν ο μεγάλος «Σλάβα», ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς, έπαιζε με το βιολοντσέλο του για την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Η κόκκινη σημαία της Επανάστασης είχε κρυφτεί στις καρδιές από χρόνους πολλούς και στο Κρεμλίνο κυμάτιζε η κόκκινη σημαία του καθεστώτος, που θα υποστελλόταν κι εκείνη λίγα χρόνια μετά.
Λένε πως στο έργο δεν παίζει ρόλο η πολιτική ταυτότητα του δημιουργού του, η συμπεριφορά του, οι ιδέες του, ο χαρακτήρας του. Πως κάλλιστα ένας μικρόψυχος άνθρωπος μπορεί να κρύβεται πίσω από έναν μεγάλο καλλιτέχνη. Κακός, στριφνός, αχόρταγος, άπληστος. Κι όμως, δεν μπορεί.
Ο Ροστροπόβιτς δεν είναι, για μένα, η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Είναι ο κανόνας. Δηλαδή, η απόδειξη πως ο χαρακτήρας του καθενός, τα πάθη του (με την έννοια και των παθημάτων) οι ελπίδες και τα όνειρά του, δίνουν τον τόνο, εν τέλει, και στο έργο του. Πώς θα μπορούσε άλλος από αυτόν τον εξαίρετο μαχητή της ελευθερίας και ταυτοχρόνως, εξαίρετο και όλο ευαισθησία καλλιτέχνη να παίζει στην πτώση του τείχους στο Βερολίνο; Και πώς θα μπορούσε να παίζει κάτι άλλο από Μπαχ, αυτόν που εκείνος με τη μεγάλη τέχνη του είχε φέρει κοντά στα πλήθη δεκαετίες πριν;





«Ο ίδιος ο Ροστροπόβιτς είναι μεγάλος επαναστάτης» έλεγε για εκείνον ο Γιο Γιο Μα. «Αλλαξε τον τρόπο του παιξίματος του τσέλου. Με την αφοσίωσή του, έπεισε σύγχρονους συνθέτες να γράψουν γι' αυτό και αύξησε εντυπωσιακά το ρεπερτόριο του οργάνου. Είναι ένας από τους μεγάλους μου ήρωες!». Δύσκολο να ακούσεις καλή λέξη από τα χείλη ομοτέχνου. Κι όμως, ο νεότερος υποκλινόταν στον μεγαλύτερο, σε αυτόν που ενέπνεε έναν Σοστακόβιτς και έναν Προκόφιεφ να του γράψουν έργα. Και πώς να μην υποκλιθείς;
Ηταν πράγματι επαναστάτης. Η φιλία του με τον Σολζενίτσιν του στοίχισε ακόμα και την υπηκοότητά του, εκτός από την αναγκαστική υπερορία. Του στοίχισε βολές από τον Τύπο, δάκρυα, πόνο. Η αλήθεια είναι πως έγιναν φιλότιμες προσπάθειες να γραφούν αρνητικές κριτικές για το έργο του- ευτυχώς απέτυχαν. Μεγαλούργησε και στη «Δύση» όσο και αν είχε πληγωθεί που αποκόπηκε από τις ρίζες, τους φίλους, τους αγαπημένους. Πάντως, φύσει αισιόδοξος και μαχητικός, δεν το έβαλε κάτω. Μερικές δεκαετίες μετά, τα όνειρα έλαβαν εκδίκηση και ο Σλάβα έπαιξε προσκεκλημένος από τον ίδιο τον πρόεδρο της Ρωσίας, που τον τίμησε ξαναδίνοντάς του πίσω την χαμένη, αγαπημένη πατρίδα. Κι εκείνος, να μην έχει παραπονεθεί ποτέ!
Στα χώματα της πατρίδας αυτής αναπαύεται από προχθές. Κάποτε, είχε πει στη σύζυγό του, Γκαλίνα Βισνέφκσαγια πως αν πεθάνει στο Παρίσι, θα ήθελε να πάρει μαζί της 100 φίλους («άντε, 90 γιατί το φέρετρο θα πιάνει δέκα θέσεις») και να πετάξει με το Κόνκορντ μέχρι τη Νέα Υόρκη, ώστε να έχει την ευκαιρία (καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα) να περάσει μερικές ακόμη ώρες στην αγαπημένη του πόλη και να την αποχαιρετήσει.
Αποχαιρέτησε την πολύ αγαπημένη του, επίσης, Μόσχα και όλους εμάς που θα νοσταλγούμε τις ερμηνείες του, την αγάπη του στους Ελληνες και τον ιπποτικό του χαρακτήρα, στα 80 του χρόνια. Πολλά για να αισθάνεται, προς το τέλος ότι οι φίλοι του «από πάνω» τον καλούσαν («τους ακούω» έλεγε) λίγα για όσους δεν χορταίνουν να τον ακούν. Τελικά, ο Θεός κάνει αδικίες...
ΥΓ. Ο padrazzo έκανε τον καλύτερο χαρακτηρισμό για τον Σλάβα: Σ(αν)λάβα
Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον justanothergoneoff γιατί μου έμαθε πώς να ανεβάζω βίντεο από το youtube