Ακυβέρνητα υπουργεία

Αν αυτή τη στιγμή το Βρετανικό Μουσείο αποφάσιζε παρά πάσα προσδοκία να μας επιστρέψει τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, στο υπουργείο Πολιτισμού δεν θα υπήρχε ούτε ένας θεσμικός παράγοντας που να μπορεί να τα παραλάβει: γενικός γραμματέας δεν υπάρχει, ο υπουργός είναι στο εξωτερικό και κάποιοι υπηρεσιακοί παράγοντες είναι εξαφανισμένοι.

Και ναι μεν θέμα επιστροφής δεν τίθεται (προς το παρόν τουλάχιστον) όμως είναι η πρώτη φορά στα χρονικά που ουδείς αρμόδιος υπάρχει να χειριστεί μια πιθανή κρίση (κάτι που όλοι απευχόμαστε) ή μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας ή ό,τιδήποτε άλλο.

Αυτό το πρόβλημα που είναι σοβαρό, αποτελεί όμως την κορυφή του παγόβουνου. Γενικά, το υπουργείο είναι «παγωμένο» από πολλές απόψεις. Και λόγω του συμβάντος με τον Χρήστο Ζαχόπουλο και λόγω των τραγικών συγκυριών για το ίδιο που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την εύρυθμη λειτουργία του, την τύχη των αρχαιοτήτων σε μεγάλα έργα, ακόμη και την πορεία των κοινοτικών προγραμμάτων.

Ας ξεκινήσουμε από τα τελευταία: το προσωπικό της Διαχειριστικής Αρχής θα είναι στη θέση του τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, προκειμένου να προλάβει ένα πιθανό μπλοκάρισμα του γενικού συστήματος που συνδέει ηλεκτρονικά την κοινότητα με τα κράτη- μέλη και έτσι να καταθέσει εγκαίρως όλα τα δικαιολογητικά. Δικαιολογητικά που αφορούν σε δαπάνες που έχουν γίνει, ώστε να πληρωθούν αυτές από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεν είναι όμως σίγουρο πως η Ενωση θα κάνει δεκτό οποιοδήποτε στοιχείο χωρίς την υπογραφή του- κατά νόμον αρμόδιου- γενικού γραμματέα.

Προς το παρόν οι υποθέσεις φεύγουν με την υπογραφή του επικεφαλής της Διαχειριστικής Αρχής, αλλά μπορεί και να επιστραφούν. Μοναδική ελπίδα είναι ότι μέχρι τότε το ΥΠΠΟ θα διαθέτει γενικό γραμματέα, ο οποίος, όμως, θα πρέπει και να έχει ενημερωθεί, ώστε να υπογράφει έγγραφα.

Σαν να μην έφτανε αυτό, η δαμόκλειος σπάθη του Δ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης είναι επάνω από τα κεφάλια όλων. Στο Δ’ ΚΠΣ, ο πολιτισμός δεν διαθέτει επιχειρησιακό πρόγραμμα καθώς ούτε η κυβέρνηση ήθελε, ούτε, όμως όπως λένε όσοι γνωρίζουν, ο Χρήστος Ζαχόπουλος το είχε παλέψει όσο θα έπρεπε. Επομένως, θα πρέπει να έχει έτοιμες μελέτες μέχρι τον Μάιο, προκειμένου να ζητήσει εντάξεις στα περιφερειακά προγράμματα. Τον «τόνο» σε όλα αυτά τον δίνει ο γενικός γραμματέας πάντοτε, ο οποίος και φροντίζει για την έγκαιρη συζήτηση των υποθέσεων στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Μέχρι να οριστεί ο νέος και να ενημερωθεί, χάνεται πολύτιμος χρόνος.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ΥΠΠΟ σε όλα αυτά, όπως και στα μεγάλα έργα του, είναι διπλά ακέφαλο, καθώς έχει οδηγηθεί σε παραίτηση και αντικατάσταση και ο πρόεδρος του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικού Εργου Βασίλης Κορκολόπουλος. Ο νέος πρόεδρος, συγκοινωνιολόγος και οικονομολόγος Νικόλαος Παπαδόπουλος θα αναλάβει καθήκοντα όταν δημοσιευθεί ο διορισμός του στο ΦΕΚ. Δηλαδή, στο μέλλον. Προς το παρόν, στις πιο κρίσιμες στιγμές για την οικονομική χρονιά, όταν στα ταμεία του ΥΠΠΟ, όπως και των άλλων υπουργείων, εισρέουν δεκάδες εκατομμύρια που πρέπει να σταλούν αμέσως σε διευθύνσεις και οργανισμούς για έργα, δεν υπάρχει κάποιος να υπογράψει!

Μέχρι τον ορισμό νέου γενικού γραμματέα επίσης, δεν θα είναι δυνατή η επίλυση προβλημάτων στα μεγάλα έργα, όπως είναι επί παραδείγματι τα έργα του Μετρό Θεσσαλονίκης. Τα έργα αυτά εξετάζονται καταρχήν από την αρμόδια Επιτροπή Μεγάλων Εργων του ΥΠΠΟ, και μετά πηγαίνουν στο ΚΑΣ. Και τα δύο δεν θα συνεδριάσουν πριν από το πρώτο δεπαπενθήμερο του Ιανουαρίου- και βάλε.

Ενα ακόμη πολύ σημαντικό πρόβλημα που δημιουργεί η απουσία γενικού γραμματέα από το ΥΠΠΟ, είναι η σύνταξη του επιχειρησιακού προγράμματος. Ο ΓΓ καταρτίζει, σε συνεργασία με τους εφόρους αρχαιοτήτων, το πρόγραμμα δράσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, το οποίο εγκρίνεται στην πρώτη συνεδρίαση του ΚΑΣ κατά το νέο έτος. Χωρίς την κατάρτιση και την έγκριση οι εφορείες αρχαιοτήτων- αλλά και οι λοιπές υπηρεσίες του υπουργείου- είναι αδύνατον να λειτουργήσουν. Οι προϊστάμενοι δεν έχουν την απαραίτητη εξουσιοδότηση να προβούν σε πληρωμές, προσλήψεις και εκτελέσεις έργων. Δηλαδή έχουν δεμένα τα χέρια τους.

Αντίθετα, ο Μιχάλης Λιάπης διόρισε καλλιτεχνικό διευθυντή στην Εθνική Λυρική Σκηνή, έναν εποπτευόμενο οργανισμό που δεν αποτελεί, δα, και πρώτη προτεραιότητα του ΥΠΠΟ! Πρόκειται για τον Τζοβάνι Πάκουρ, από την Ιταλία. Η επιλογή του δεν δημοσιοποιήθηκε, αλλά ανακοινώθηκε στους εργαζόμενους της Λυρικής με τοιχοκολλημένη ανακοίνωση από τον πρόεδρο Οδυσσέα Κυριακόπουλο.

Να και η επίσημη παραίτηση

Ζορίστηκε από εδώ, ζορίστηκε από εκεί, τελικά, το υπουργείο Πολιτισμού αποκάλυψε έτσι την παραίτηση του Χρήστου Ζαχόπουλου:
«Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού κ. Χρήστος Ζαχόπουλος υπέβαλε χθες, την παραίτηση του στον Υπουργό Πολιτισμού κ. Μιχάλη Λιάπη, ο οποίος την έκανε δεκτή». Ξερά και τυπικά. Διότι, τι να πούνε;
Εκαναν προσπάθειες επί προσπαθειών στο ενδιάμεσο, να πείσουν ότι ο υπουργός έπεσε από τα σύννεφα, δεν γνώριζε (και φυσικά δεν έλπιζε) να παραιτηθεί ο γενικός του γραμματέας. (Το άλλο με τον Τοτό παραμένει πάντοτε καλύτερο...)
Εν τω μεταξύ, αυξάνουν τα ονόματα των υποψηφίων για τη θέση. Μετά τον Παν(αγιώτη) Παν(ούρη) ακούγεται και ένας Ανδρουλιδάκης, πρώην σύμβουλος στο υπουργείο Δικαιοσύνης και ένας πολιτευτής της ΝΔ στην Αιτωλοακαρνανία που (βεβαίως) δεν εξελέγη.
Αναμένομεν.

Ο Ζαχόπουλος φεύγει, ο Παν Παν έρχεται

Οχι, δεν πρόκειται για τον γνωστό Παν Παν, αλλά για τον Παναγιώτη Πανούρη, πρώην γενικό γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης επί Παπαληγούρα. Αυτός θα είναι, όπως όλα δείχνουν, ο νέος γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού. Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω. Τώρα τι έφεση και τι γνώση έχει από αρχαία, θα δείξει. Καθότι, ο γγ του υπουργείου Πολιτισμού προΐσταται του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου σύμφωνα με τον νόμο, και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας γενικότερα.
Ο Χρήστος Ζαχόπουλος έχει υποβάλλει, όπως σας διαβεβαίωνα, κανονικά την παραίτησή του από χθες και φυσικά θα την κάνει δεκτή ο Λιάπης μόλις τελειώσει, προφανώς, η απεργία των δημοσιογράφων!
Ετσι κι αλλιώς, όπως προείπα, μια άλλη θέση, του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικού έργου, του ταμείου δηλαδή όοοοολων των μεγάλων έργων, δόθηκε από τον Μιχάλη Λιάπη στον οικονομολόγο και συγκοινωνιολόγο Νίκο Παπαδόπουλο. Αναμένεται εντός των (άγιων) ημερών να πάρουν πόδι και ο Μιχάλης Σιώψης, κουμπάρος του Βουλγαράκη, από τον Οργανισμό Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού και ο επίσης άνθρωπος του Βουλγ. Κυριάκος Ρερές από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων. Αυτές είναι θέσεις που αποφασίζονται από τον υπουργό όπως και οι θέσεις διευθυντών σε καλλιτεχνικούς οργανισμούς, οι οποίοι προς το παρόν μένουν στη θέση τους.
Για να δω λοιπόν τι θα κάνει η «αγαπημένη» διευθύντρια που μέχρι τώρα οργάνωνε φιέστες και τίποτα άλλο, αφήνοντας να βαλτώνουν τα πάντα στη διεύθυνσή της; Διότι η εν λόγω είχε ως όνειρο να πάει στην υπό σύσταση διεύθυνση δίωξης αρχαιοκαπηλίας και να κάαααααθεται, αλλά μάλλον δεν θα της βγει. Ελπίζω, διότι ως γνωστόν μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις...

Παραιτήθηκε- μετά από πιέσεις- ο Ζαπάτα

Και τώρα να δω τι θα κάνει η Πανδώρα χωρίς τον επιλεγόμενο Μεξικανό και Ζαπάτα, Χρήστο Ζαχόπουλο. Διότι, ο τέως (πλέον) γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, υπέβαλε την παραίτησή του στον υπουργό Μιχάλη Λιάπη που (βεβαίως) την έκανε δεκτή, αφού εκείνος την είχε επανειλημμένως ζητήσει.
Οπως φαίνεται, η ξαφνική παραίτηση υποβλήθηκε μετά από μεγάλες πιέσεις του υπουργού προς τον κ. Ζαχόπουλο, το περιβάλλον του οποίου μιλά για λόγους υγείας (και πράγματι, νοσηλεύεται με μικρό πρόβλημα σε μεγάλο νοσοκομείο).
Το Υπουργείο Πολιτισμού ήταν ανάστατο σήμερα όλη τη μέρα από τις αντιφατικές φήμες (παραίτηση- παραίτηση για λόγους υγείας- παραίτηση για άλλους λόγους), καθώς ο κ. Ζαχόπουλος δεν είχε εμφανιστεί στο κτήριο και δεν προήδρευσε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ είχε δεχτεί σφοδρή πίεση από τον κ. Λιάπη για να παραιτηθεί προκειμένου να αντικατασταθεί από πρώην γενικό γραμματέα άλλου υπουργείου, της επιλογής του υπουργού. Λόγω της προσωπικής του σχέσης με τον πρωθυπουργό κ. Καραμανλή και τη σύζυγό του Νατάσσα, ο κ. Ζαχόπουλος προσπάθησε να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα υπέρ του, κατά την ξενάγηση του κ. Καραμανλή στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως, το πρωί της Δευτέρας. Ομως, ο κ. Καραμανλής υποστήριξε, σύμφωνα με πληροφορίες, τις θέσεις του κ. Λιάπη, κάνοντας την παραίτηση μονόδρομο.
Αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλες παραιτήσεις απόι επικεφαλής οργανισμών. Ηδη , ο πρόεδρος του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικού Εργου Β. Κορκολόπουλος αντικαταστάθηκε από τον οικονομολόγο και συγκοινωνιολόγο Ν. Παπαδόπουλο. Τι ξέρει ο συγκοινωνιολόγος από αρχαιολογικά έργα; Πες μας πού πας Μιχάλη Λιάπη, να σε πάμε...

Εκεί όπου μαρτύρησε ο Ρήγας ο Βελεστινλής

Ω βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε σε,
στην γνώμην των τυράννων, να μην έλθω ποτέ.
Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ,
εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ.

Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός,
για να τους αφανίσω, θε νάναι σταθερός.
Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,
αχώριστος για ναμαι, υπό τον στρατηγόν.

Κι αν παραβώ τον όρκον, ν' αστράψ' ο ουρανός,
και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός.
(Θούριος, του Ρήγα Φερραίου)



Σε καφέ- μπαρ επρόκειτο να μετατραπεί η περιβόητη «Νεμπόισα» (Nebojsa) του Βελιγραδίου, ο πύργος όπου μαρτύρησε και θανατώθηκε ο επαναστάτης και πρωτεργάτης του ελληνικού αγώνα για την ανεξαρτησία Ρήγας Φερραίος. Η Ελλάδα όμως κατάφερε να αποτρέψει κάθε εμπορική χρήση με συνδυασμένες κινήσεις. Ετσι, αύριο, ώρα 11.30πμ. υπογράφεται στη Βουλή των Ελλήνων ένα σημαντικό πρόγραμμα Ελληνο-σερβικής συνεργασίας, που θα αφορά στη συντήρηση και επανάχρηση του μνημείου, το οποίο βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, δίπλα στον Δούναβη.
Την πρωτοβουλία ανέλαβε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων υπό την αιγίδα του Α΄ αντιπροέδρου της Βουλής κ. Γ. Σούρλα. Ο πρόεδρος του Κέντρου, ομότιμος καθηγητής Νίκος Ζίας και ο εκπρόσωπος του Δημάρχοπυ Βελιγραδίου Στράχιντζα Σεκούλιτς θα υπογράψουν τη συμφωνία.
Ο πύργος Νεμπόισα είναι το παλαιότερο ιστορικό μνημείο του Βελιγραδίου. Χτίστηκε επάνω σε ερείπια ρωμαϊκού πύργου του 1ου αι. μ.Χ. Το 1690 ανατινάχθηκε όταν εξερράγησαν τα πυρομαχικά που υπήρχαν στο εσωτερικό του. Οι αυστριακοί, που είχαν τότε υπό την κατοχή τους το Βελιγράδι, τον ξανάχτισαν ανάμεσα στο 1723 και 1736. Τρία χρόνια μετά, το Βελιγράδι κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς και ο πύργος μετονομάστηκε από αυτούς σε Καλέ Μεγκντάν.
Εκεί φυλακίστηκε ο Ρήγας Φερραίος μαζί με τους επτά συντρόφους του, το 1798. Εζησαν σαράντα μαρτυρικές ημέρες μέχρι τον στραγγαλισμό τους, στις 24 Ιουνίου.
Για το τετραόροφο μνημείο εκπονήθηκε με πρωτοβουλία του ΕΚΒΜΜ και υπεύθυνη την δρα Ευαγγελία Χατζητρύφωνος, ένα σχέδιο μετατροπής του σε μουσείο- πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στο Ρήγα Φερραίο, στην ιστορία του πύργου και στους απελευθερωτικούς αγώνες των Βαλκανικών Λαών. Το πρόγραμμα έγινε σε συνεργασία με το Δήμο Βελιγραδίου.
Εκτιμάται ότι το εργοτάξιο θα εγκατασταθεί τους επόμενους μήνες. Μέχρι τότε θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίοτητες μελέτες ώστε:
να αναστυλωθεί ο Πύργος για να μπορεί να λειτουργήσει ως μουσειακός χώρος. Να μελετηθεί μουσειολογικά και μουσειογραφικά. Να αποκτήσει το μνημείο τον απαραίτητο για τη λειτουργία του εξοπλισμό. Να διευθετηθεί ο ιδιαίτερα σημαντικός περιβάλλων χώρος. Να προετοιμασθεί πολύπλευρα η λειτουργία του Μουσείου και της ευρύτερης περιοχής του, της οποίας την ευθύνη έχει ήδη αναλάβει ο Δήμος Βελιγραδίου.
Το έργο υλοποιείται με συγχρηματοδότηση από το Υπουργείο Εξωτερικών (το οποίο ήδη αποφάσισε να διαθέσει ένα σημαντικό κονδύλιο από το πρόγραμμα της αναπτυξιακής συνεργασίας Hellenic Aid) και το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά και την καθοριστική υποστήριξη του υλικά και ηθικά από την Βουλή των Ελλήνων.

Ολίγη απο Ακρόπολη

Μεταξύ τυρού και αχλαδίου, ανάμεσα, δηλαδή, στην ορκομωσία της Φάνης Πάλλη- Πετραλιά που θα γινόταν στις 12 και στην πτήση του για τη Μόσχα, που θα έφευγε λίγο αργότερα, ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είδε και λίγο από Μουσείο Ακροπόλεως. Μισή ώρα όλη κι όλη διέθεσε για να δει τον τρίτο όροφο, που άνοιξε ειδικά για εκείνον (η λειτουργία του για το κοινό θα γίνεται από την Παρασκευή επί δίωρο). Στόχος, να τον δουν οι κάμερες και να τον παρουσιάσουν με φόντο την Ακρόπολη.
Είχε μούτρα ως το πάτωμα (μπορεί και να παρουσιαζόταν, απλώς, σοβαρός- θα σας γελάσω και δεν το θέλω) και το χειλάκι του δεν έσκασε ούτε όταν του έδωσαν κάτι πολύ ωραία αντίγραφα αρχαίων παιδικών παιχνιδιών (η πληροφορία ότι πιστεύει πως τίποτα δεν παραβγαίνει το πλέι στέισον τρία, ελέγχεται ως ανακριβής).
Φυσικά, έκανε και το ατόπημα: «Το αίτημα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα στο χώρο όπου ανήκουν, το αίτημα που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής όρισε μεταπολιτευτικά ως εθνικό στόχο και η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη ως Υπουργός Πολιτισμού έκανε σκοπό ζωής και συνέβαλε καθοριστικά ώστε να γίνει απαίτηση οικουμενική, μπορεί και πρέπει να γίνει πράξη στη γενιά μας» είπε. Μόνο που ο αείμνηστος θείος του ουδεμία σχέση είχε με την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Η ιδέα ήταν της Μελίνας, που έθεσε το αίτημα πρώτη το 1982 στην γενική διάσκεψη υπουργών Πολιτισμού της ΟΥΝΕΣΚΟ στο Μεξικό. Να μη το ξανακούσω, γιατί συγχύστηκα ήδη πολύ, εντάξει;

Ανοιξη ήτανε, θαρρούν..

Κι έτσι ξαφνικά, όπως έμπαινε η άνοιξη, (του 1680; Του 1635; Του 1615 π.Χ.;) το ηφαίστειο της Θήρας εξερράγη, καταστρέφοντας τον οικισμό που βρισκόταν στον χαμηλό λόφο του Ακρωτηρίου. Ισως όχι τόσο ξαφνικά, καθώς είχαν προηγηθεί προειδοποιητικοί σεισμοί. Πάντως, από την κατάσταση των φυτών που ανακαλύφηκαν κάτω από την ηφαιστειακή τέφρα, οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι ήταν άνοιξη.
«Ακρωτήρι Θάσου- Σαράντα χρόνια έρευνας» είχε τον τίτλο η διημερίδα που διεξήχθη το Σαββατοκύριακο στην Αρχαιολογική Εταιρεία. Σε αυτήν, ο Χρήστος Ντούμας και οι συνεργάτες του παρουσίασαν πολλά από τα ενδιαφέροντα ευρήματα των ανασκαφών.
Ο Λ. Ζώρζος, που αναφέρθηκε στα φυτά και στην άνοιξη, είπε ότι στο νησί υπήρχαν κριθάρι, φάβα, αρακάς, σιτάρι, ελιά, συκιά, ροδιά, φυστικιά, αλλά και βελανιδιές, κυπαρίσσια, πεύκα, αρμυρίκια, μυρτιές κ.α. Η ελιά έδινε λάδι με θλίψη του καρπού ή και βάπτισή του σε καυτό νερό, σύμφωνα με την Α. Σαρπάκη, ενώ δεν αποκλείεται και η παρασκευή ψωμιού (Β. Κυλίκογλου). Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι οι κάτοικοι έτρωγαν επίσης κρέας αιγοπροβάτων και βοοειδών.
Σύμφωνα με την Δ. Μυλωνά, έτρωγαν και συναγρίδες, φαγκριά, σαλάχια. Πάστωναν μικρότερα ψάρια, (γόπες, μαρίδες κ.λπ.) για αρτύματα σε άλλα φαγητά.
Τα τρωκτικά απειλούσαν τις τροφές, αφού, κατά την Κατερίνα Παπαγιάννη διαφόρων ειδών ποντικοί ζούσαν κατά μεγάλους πληθυσμούς στο νησί, ενώ δεν υπήρχαν γάτες ή νυφίτσες για την εξολόθρευσή τους. Μόλυναν τα τρόφιμα και μετέδιδαν ασθένειες, γι’ αυτό οι κάτοικοι της Θήρας τους αιχμαλώτιζαν με παγίδες και τους θανάτωναν σε πυρές.
Η ζωή στο Ακρωτήρι δεν ήταν όμως τόσο δύσκολη. Αντίθετα, αυτό το σπουδαίο κέντρο του προϊστορικού Αιγαίου είχε πολύ ανεπτυγμένο πολιτισμό. Τα κτήριά του ήταν τοιχογραφημένα (τουλάχιστον στις «καλές συνοικίες» όπως έδειξε ο Ανδρέας Βλαχόπουλος), και είχε και επαφές με άλλες δυνάμεις της εποχής. Αποδείξεις: η τοιχογραφία σε κλιμακοστάσιο της Ξεστής 4 που, όπως είπε ο Χρήστος Μπουλώτης, απεικόνιζε Μινωίτες όπως και τα έντομα που είχαν έρθει μαζί με προϊόντα από τις Ινδίες, τη Μεσσοποταμία ακόμη και τη Δυτική Ευρώπη (Ε. Παναγιωτακοπούλου).
Ο Χρήστος Ντούμας έκανε μια ιστορική αναδρομή στην ανασκαφή, που ξεκίνησε από τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο και είχε σπουδαία ευρήματα.
Χαρακτήρισε «βαρύ κτύπημα» την κατάρρευση του Στεγάστρου και είπε πως ευτυχώς το υπουργείο δεν δέχτηκε αίτημα τοπικών πρακτορείων «να ανοίγει ο χώρος απλώς για να διαβαίνουν την εξώπορτα οι επισκέπτες έστω και αν δεν μπορούν να δουν τα μνημεία. Εμείς το Ακρωτήρι δεν το βλέπουμε ως λεία διαθέσιμη να την κατασπαράξουμε. Το αντιμετωπίζουμε ως κεφάλαιο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, του οποίου μας έχει ανατεθεί η διαχείριση.»
Ο αρχιτέκτονας Νίκος Φιντικάκης ανέφερε ότι με τη νέα μελέτη «γίνεται επέμβαση στους σεισμικούς μονωτήρες και στη διάταξη του χωροδικτυώματος» αλλά μένει ανέπαφη η συνολική αρχιτεκτονική του και όλες οι αρχές της φιλσοφίας του σχεδιασμού του. Αναμένεται να είναι έτοιμο σε ένα χρόνο από σήμερα.

Παρασκήνιο από μια παρουσίαση

Τερηδόνα κοντέψαμε να πάθουμε από τα γλειψιματικά που ακούστηκαν χθες βράδυ στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τους χορηγούς της έκδοσης τόμου με θέμα το ΕΑΜ. Ευχαριστούμε ω εταιρεία και ω κορυφή της εταιρείας και ξανά- μανά ευχαριστούμε και μια από τα ίδια και πάλι, τρελαθήκαμε στο λιβάνισμα.
Οχι ότι δεν ήταν ωραίο το βιβλίο που παρουσιαζόταν, και το οποίο είναι αφιερωμένο στις ομορφιές του Μουσείου, το οποίο είναι μεν το μεγαλύτερο και ωραιότερο του είδους του, αλλά κανείς δεν κάνει καμιά προσπάθεια να το αλλάξει.
Ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις, σύμφωνοι, όμως το μουσείο δεν κερδίζει- τουλάχιστον στα εισιτήρια. Κάπου διακόσιες πενήντα χιλιάδες επισκέπτες το εξάμηνο έχει- σιγά τα ωά, δηλαδή, όταν Κνωσός, Ακρόπολη χτυπάνε ανά χρόνο το εκατομμύριο άνετα, Δελφοί και Μυκήνες φτάνουν περί τις 600 χιλιάδες και ακόμα και η Βεργίνα, που βρίσκεται εκτός διαδρομών τουριστικών πρακτορείων, τις 350 χιλιάδες τις φτάνει. Εν πάση περιπτώσει.
Πίσω λοιπόν στη χθεσινή εκδήλωση του Ιδρύματος Λάτση και της Γιούρομπανκ, που είχε ένα touch τους παντού. Πού παντού; Στην είσοδο, όπου δεν είχαν τοποθετηθεί οι φύλακες του μουσείου αλλά οι σεκιούριτι των χορηγών, μήπως και παρεισφρύσει κανένας κοινός θνητός χωρίς πρόσκληση (Παρασκευή βράδυ άλλη σκασίλα δεν είχαν οι κοινοί θνητοί, στο ΕΑΜ θα έτρεχαν). Στο ταμπλό που είχε στηθεί πίσω από τους ομιλητές, όπου οι λογότυποι του ιδρύματος και της τράπεζας είχαν αποτυπωθεί ευδιάκριτα. Και, τέλος, στον μπουφέ που είχε κάτι από εφοπλιστική διατροφή, ήτοι γαρίδες, σολωμό και τα τοιαύτα.
Είπα ταμπλό και θυμήθηκα το καλύτερο: το εξώφυλλο του τόμου κοσμεί το κεφαλάκι του Εφήβου του Μαραθώνα. Πίσω από το βήμα όπου μίλησε ο Μιχάλης Λιάπης ήταν ναααα μια φωτογραφία του εφήβου, τον οποίο «συναγωνιζόταν» η κεφάλα του υπουργού επαξίως (λέμε και καμιά βλακεία να περάσει η ώρα). Αυτό μου θύμησε γενικό γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού (όχι τον τωρινό) που πόζαρε με άνεση μπροστά από τον Ερμή του Πραξιτέλη, μετά από απαίτηση των φωτογράφων (που τον δούλευαν) και των υπαλλήλων του μουσείου (που τον έγλειφαν) να τον φωτογραφήσουν με το άγαλμα!
Για να πούμε και τίποτα από ουσία, την παράσταση έκλεψε η είδηση ότι το ΕΑΜ θα επεκταθεί, επιτέλους, εν υπογείω. Οσο όμως και αν ψάξαμε, ουδείς βρήκε από πού θα αντληθούν κονδύλια. Τέταρτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης είπε, έμπλεως ελπίδων, ο διευθυντής του Νίκος Καλτσάς. Αμ δεν το βλέπω, κυρ διευθυντά μου. Η Αττική δεν έχει ΚΠΣ. Για να δω, από πού θα τα βγάλει τα ποσά, αφού ούτε και ο πολιτισμός έχει. Από το μανίκι; Κομματάκι δύσκολο.
Και πάμε παρακάτω: άντε και τα έβγαλε. Τι θα τα κάνουν; Θα κάνουν, λέει, αίθουσες περιοδικών εκθέσεων και αμφιθέατρο και αίθουσες εκπαιδευτικών προγραμμάτων και βοηθητικούς χώρους. Φέγγε (!) ψηλά και αγνάντευε. Το Μουσείο χρειάζεται επανέκθεση, διότι μπορεί πριν από τρία χρόνια να έγινε ένα συμμαζεματάκι που το βάφτισαν επανέκθεση, αλλά η έκθεση έχει τα χάλια της: βαρετή, παρωχημένη, παρατακτική, συντηρητική, ανέμπνευστη, χωρίς καμιά φαντασία, χάρη, πρωτοτυπία. Κυρίως: χωρίς να παίρνει υπόψιν τα νέα μουσειολογικά δεδομένα παγκοσμίως. Που ζητάνε φρεσκάδα, εξυπνάδα, τόλμη, τόλμη, τόλμη. Κάτι σαν το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, δηλαδή. Πώς τα έχουν καταφέρει βυζαντινοί άνθρωποι να κάνουν κάτι τόσο ελκυστικό και δεν μπορούν οι προϊστορικοί- κλασικοί, που κατέστρεψαν και το ΕΑΜ και το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, μυστήριον μέγα και παράδοξον!
Ας κλείσω με μια καλή κουβέντα και για ένα άλλο θέμα. Το χρυσό στεφάνι που πήραμε από το Γκετύ πήγε αμέσως στη Θεσσαλονίκη, και ας ήταν από την Αμφίπολη. Η στήλη από τη Βοιωτία όμως, ακόμα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο παραμένει. Βλέπετε, ούτε από χρυσάφι είναι, ούτε ενδιαφέρεται κανείς πολιτικός (βλέπε γενικός) και καμιά αρχαιολόγος (βλέπε διευθύντρια του Αρχαιολογικού Θεσσαλονίκης) να το πάρει για λόγους αίγλης. Και μη χειρότερα!
Το καλύτερο σας το έχω φυλάξει, βέβαια, για το τέλος. Το βιβλίο δεν πωλείται. Το δίνει ο Λάτσης δώρο στους πελάτες του- όχι σε όποιους κι όποιους, φυσικά. Οι ενδιαφερόμενοι το πολύ- πολύ να το κοιτάξετε από το Διαδίκτυο, όταν κυκλοφορήσει. Προς το παρόν, εκεί παρουσιάζονται οι προηγούμενοι τόμοι για μουσεία που εκδόθηκαν από τους ίδιους χορηγούς για τους ίδιους λόγους. Μια χαρά!!!!